شيوه‌هاي جلب مشاركت طوايف و اقوام مرزنشين در مقابله با قاچاق مواد مخدر مطالعه موردي: نوار مرزي استان آذربايجان شرقي

ظرفيت‌هاي مردمي نقش عمده‌اي در تقويت اقتدار و امنيت مناطق مرزي كشور دارد. تحقيق حاضر باهدف شناسايي شيوه‌هاي جلب مشاركت طوايف و اقوام در مقابله با قاچاق مواد مخدر نوار مرزي استان آذربايجان شرقي انجام شد. اين پژوهش در چارچوب رويكرد كيفي و با به‌كارگيري روش تحقيق تحليل مضموني جهت‌دار براي دستيابي به ديدگاه مشاركت‌كنندگان در خصوص موضوع تحقيق اجرا شد. براي جمع‌آوري اطلاعات اين پژوهش از دو روش كتابخانه‌اي و ميداني استفاده شد. ابزار گردآوري داده‌ها مصاحبه نيمه‌ساختاريافته بود كه با طرح پرسش‌هايي بين 35 تا 55 دقيقه انجام شد. بعد از انجام 13 مصاحبه، عوامل مربوطه در مصاحبه‌هاي قبلي تكرار و پژوهشگر به اشباع مضموني رسيد. براي حصول اطمينان از روايي ابزار تحقيق از ديدگاه پژوهشگر، از نظرات ارزشمند اساتيد آشنا با اين حوزه و خبرگان مربوطه كه در اين حوزه مطلع بودند استفاده شد. براي محاسبه پايايي از روش پايايي بين دو كدگذار استفاده كه پايايي حاصل از دو كدگذار باتوجه‌به محاسبات 87 درصد به دست آمد كه بيانگر پايايي مناسب پرسش‌نامه بود. در تحقيق حاضر به جهت تحليل داده‌هاي كيفي از روش تحليل مضمون در بستر نرم‌افزار MAXQDA استفاده شد. يافته‌ها نشان داد تعداد 4 مضمون فراگير و 8 مضمون سازمان‌دهنده در قالب 37 مضمون پايه مي‌توانند در جلب مشاركت طوايف و اقوام در مقابله با قاچاق مواد مخدر نوار مرزي استان آذربايجان شرقي مورد بهره‌برداري قرار گيرند. وقع‌نهادن به گرايش‌ها و ارزش‌ها، ايجاد همبستگي فرهنگي - اجتماعي، تمركز مسئولين بر بهبود شرايط شغلي، ارتقاي معيشت و رفاه اجتماعي، ارتقا دانش تخصصي، ارتقا دانش مرزي، جلب تمايل فردي و جمعي و زمينه‌سازي براي مشاركت اقوام و طوايف به‌عنوان مؤلفه‌هاي مؤثر در جلب مشاركت براي مقابله با قاچاق مواد مخدر شناسايي شدند.