پديد آورندگان :
نوروزي كوه، طاهره دانشگاه آزاد اسلامي واحد علوم و تحقيقات - گروه پاتوبيولوژي، تهران، ايران , حقوقي راد، ناصر دانشگاه آزاد اسلامي واحد علوم و تحقيقات - گروه پاتوبيولوژي، تهران، ايران , نويدپور، شاهرخ موسسه تحقيقات واكسن و سرم سازي رازي، كرج، ايران , شيرعلي، سالومه دانشگاه آزاد اسلامي واحد علوم و تحقيقات - گروه پاتوبيولوژي، تهران، ايران , اسماعيل نيا، كسري موسسه تحقيقات واكسن و سرم سازي رازي، كرج، ايران
چكيده فارسي :
پشه خاكي هاي زير خانواده Phlebotomine ناقلين اصلي ليشمانيوز (سالك) و برخي بيماري هاي ديگر در سراسر جهان هستند. سالك يك بيماري بومي در بسياري از نقاط ايران است. با توجه به اينكه در سالهاي اخير شاهد بروز سالك در استان البرز بوده ايم، واز آنجا كه ارائه يك برنامه عملياتي موثر جهت كنترل بيماريهاي ناقل زاد، مستلزم شناخت فون ناقلين مي باشد، مطالعه حاضر با هدف شناسايي فون اين پشه خاكي ها در استان البرز انجام شد.
جمع آوري پشه خاكي ها در طي ماه هاي مرداد، شهريور و مهر 1400 هر دو هفته يكبار، توسط تله هاي چسبان، از مناطق تعيين شده صورت گرفت. در اين بررسي تعداد 1157 پشه خاكي جمع‌آوري و شناسايي شد.
تعداد پشه خاكي هاي شكار شده از مكان هاي داخلي و خارجي به ترتيب 72/31 % و 28/68 % بودند. در مجموع، شش گونه از جنس Phlebotomus (Raynal, 1937) شامل (Scopoli, 1786) P. papatasi 695(07/60%)، (Shchurenkova, 1926) P. kandelakii 13(12/1%)،P. sergenti (Parrot, 1917) 232(05/20 %)،P. major (Annandale, 1910) 14(21/1%)،P. caucasicus (Marzinowsky,1917) 4(35/0%)، P. alexanderi (Alexandri Sinton, 1920) 18(56/1%)، و چهار گونه از جنس Sergentomyia (Artemiev, 1978) شامل S. tiberiadis (Adler, Theodor & Lourie, 1930) 109(42/9%)، S. Baghdadis (Adler & Theodor, 1929) 53(58/4 %)، S. sintoni (Sintoni Pringle, 1933) 14(21/1%)، S. clydei (Sinton, 1922) 5(43/0%)، بودند.
اين مطالعه نشان داد كه P. papatasi (Scopoli, 1786) و P. sergenti (Parrot,1917) فراوان‌ترين گونه‌ها هستند و به نظر مي‌رسد، مي‌توانند ناقل بالقوه ليشمانيوز جلدي (سالك) در منطقه باشند. شناخت فون و جنبه هاي اكولوژيكي پشه خاكي ها مي تواند به كنترل بيماري كمك كند.
چكيده لاتين :
Sand flies of the Phlebotomine family are the main vectors of leishmaniasis (salak) and some other diseases all around the world. Salak is endemic disease in many parts of Iran. Due to the fact that in recent years, we have witnessed the occurrence of salak in Alborz province, and since providing an effective control strategy for vector- borne diseases, requires identification of the fauna of their vectors, the present study was carried out with the aims of identifying the fauna of these sand flies in Alborz province. Sand flies were collected biweekly during the months of August, September and October 2021, from designated areas, using sticky traps. In this study, 1157 sand flies were collected and identified. The number of sand flies caught from indoor and outdoor places was respectively 31.72% and 68.28%. Overall, Six of which were of genus Phlebotomus (Raynal, 1937), including P. papatasi (Scopoli, 1786), 695(60.07%), P. kandelakii (Shchurenkova, 1926), 13(1.12%), P. sergenti (Parrot, 1917), 232(20.05%), P. major (Annandale, 1910), 14(1.21%), P. caucasicus (Marzinowsky,1917), 4(0.35%), P. alexandri (Alexandri Sinton, 1920), 18(1.56%), and four were of the genus Sergentomyia (Artemiev, 1978), including S. tiberiadis (Adler, Theodor & Lourie, 1930), 109(9.42%), S. baghdadis (Adler & Theodor, 1929), 53(4.58%), S.sintoni (Sintoni Pringle, 1933), 14(1.21%), S. clydei (Sinton, 1928), 5(0.43%). This study has shown that, P. papatasi (Scopoli, 1786) and P. sergenti (Parrot, 1917) are the most abundant species, and it seems these could be the potential vectors for cutaneous leishmaniasis in the region. Understanding fauna and ecological aspects of sand flies can help to control of disease.
