ارزيابي تغييرات كاربري اراضي و اثرات آن بر فرسايش خاك در حوضه بالادست سد يامچي اردبيل، با استفاده از الگوريتم تصميم‌گيري چند معياره ARAS و روش‌هاي نوين سنجش از دور

تغييرات كاربري اراضي، يكي از عوامل مهم در ايجاد فرسايش خاك است و در سال‌هاي اخير، تاثير متقابل تغيير كاربري اراضي و فرسايش خاك به يك نگراني عمده زيست‌محيطي تبديل شده است. از اين‌رو، هدف پژوهش حاضر، بررسي تغييرات كاربري‌هاي مختلف و ارزيابي اثرات تغييرات كاربري‌ها بر فرسايش خاك، در حوضه بالادست سد يامچي، مي‌باشد. در راستاي دستيابي به اهداف پژوهش، ابتدا نقشه كاربري اراضي با استفاده از روش شي‌گرا براي دو دوره ي 2000 و 2021، تهيه شده است. در مرحله بعد لايه‌هاي اطلاعاتي ساير عوامل مؤثر براي فرسايش خاك حوضه در محيط GIS تهيه گرديد. ارزش‌گذاري و استاندارد‌سازي لايه‌ها با استفاده از تابع عضويت فازي و وزن‌دهي معيار‌ها، با بهره گيري از روش CRITIC انجام شد. تحليل و مدل‌سازي نهايي با استفاده از الگوريتم چند معياره ARAS، صورت پذيرفت. نتايج اين پژوهش نشان داد، بيشترين ميزان مساحت در سال 2000 مربوط به مراتع خوب و متوسط، به ترتيب با 237.42 و 137.27 كيلومتر مربع و در سال 2021، مربوط به مراتع ضعيف و خوب به ترتيب با 199.98 و 109.98 كيلومتر‌مربع مي‌باشد. با توجه به نقشه پهنه‌‌بندي فرسايش سال 2000 به ترتيب 10.65 و 29.59 درصد و طبق پهنه‌بندي فرسايش 2021 به ترتيب 11.37 و 31.52 درصد از مساحت شهرستان در دو طبقه بسيار پرخطر و پرخطر قرار دارند. به طور كلي مي توان گفت، عمده دلايل افزايش مقدار فرسايش در سطج حوضه مورد مطالعه، افزايش اراضي زراعي (ديم و آبي)، اراضي باير، مراتع ضعيف و نواحي انسان ساخت و كاهش سطح مراتع خوب و متوسط مي‌باشد.