بررسي تطبيقيِ نظام جنس دستوري در هورامي و عربي

هورامي و عربي به عنوان دو زبان متعلق به دو خانوادۀ بزرگ زبان‌هاي ايراني و زبان‌هاي سامي هستند. جنس دستوري يكي از مقوله‌هايي است كه در هر دو زبان كماكان حضور فعال دارد. هدف از انجام اين پژوهش، رده‌شناسي نظام جنس دستوري در دو زبان هورامي (با محوريت گويش هورامان تخت) و زبان عربي (عربي استاندارد) و بررسي تطبيقي شباهت‌ها و تفاوت‌هاي جنس دستوري در اين دو زبان است. داده‌هاي زبان عربي مورد استناد در اين مقاله از منابع مكتوب به ويژه منابع دستور زباني معاصر انتخاب شده است. داده‌هاي زبان هورامي نيز بر اساس 6 ساعت گفتگو ضبط شده با بيست گويشور بومي هورامان تخت استخراج شده است. تحليل داده‌ها، بر اساس چارچوب نظري كوربت (1991) صورت گرفته است. به طور مشخص، تحليل داده‌ها نشان مي‌دهد كه در هر دو زبان: دو جنس دستوري (مذكر و مؤنث) وجود دارد. جنس دستوري بدون نشان مذكر است. صفات، افعال و ضماير با اسم در جنس دستوري مطابقت مي‌كنند. با وجود هستۀ معنايي در دو زبان، نظام تخصيصِ غالب در آن‌ها صوري است. همچنين تفاوت‌هايي بين اين دو زبان وجود دارد. اين تفاوت‌ها در كنش جنس دستوري در اين دو زبان با زمان، شخص و شمار است. به عنوان نمونه، در هورامي، تنها اسم‌هاي مفرد تمايز جنس دستوري دارند، در حالي كه در زبان عربي، اسم‌هاي مفرد، مثني و جمع از اين تمايز برخوردارند. بررسي جهاني‌هاي گرينبرگ در مورد جنس دستوري نيز نشان داد كه همۀ جهاني‌هاي تلويحي گرينبرگ در مورد جنس دستوري در اين دو زبان صادق هستند.