تاثير استفاده از خشك‌كن خوابيده همزن‌دار با سيستم كنترل رطوبت بر فرايند خشك‌كردن شلتوك و فاكتورهاي تبديل

غيريكنواختي در خشك كردن شلتوك با استفاده از خشك‌كن بستر خوابيده متداول دركارخانه‌هاي شاليكوبي يكي از عوامل مؤثر بر افزايش درصد شكستگي برنج و ضايعات در مرحله تبديل محسوب مي‌شود. به‌منظور بهينه‌سازي فرايند خشك كردن، يك دستگاه خشك‌كن بسترخوابيده مجهز به همزن و سيستم كنترل خودكار رطوبت شلتوك در مقياس آزمايشگاهي طراحي و ساخته شد و كارايي آن مورد ارزيابي قرار گرفت. متغيرهاي آزمايش، نوع خشك‌كن در دو سطح (مجهز به همزن و سيستم كنترل رطوبت (خشك‌كن هوشمند) و بدون همزن (رايج)) و نوع شلتوك در چهار سطح (طارم هاشمي، گوهر، طارم محلي و شيرودي) بودند. آزمايش به صورت فاكتوريل در قالب طرح كامل تصادفي در سه تكرار انجام شد. نتايج نشان داد، زمان خشك كردن شلتوك از رطوبت 14.2 درصد به رطوبت 8.5 درصد در خشك‌كن رايج به‌طور ميانگين 43.1 ساعت و با خشك‌كن هوشمند 14.2 ساعت به طول انجاميد. ميانگين نرخ خشك كردن براي چهار رقم در خشك‌كن خوابيده 0.135 و در خشك‌كن هوشمند 0.412 درصد بر ساعت بوده است. اثر رقم بر راندمان تبديل و راندمان برنج سالم (P 0.01) و اثر نوع خشك‌كن بر راندمان برنج سالم (P 0.05). معني‌دار بود. بيشترين راندمان تبديل و راندمان برنج سالم در رقم هاشمي (به‌ترتيب 69.2 و 87.7 درصد) و كمترين آن در رقم شيرودي (به‌ترتيب 62.2 و 57.8 درصد) به‌دست آمد. راندمان برنج سالم در خشك‌كن رايج به‌طور ميانگين 67.9 درصد و در خشك‌كن هوشمند 73.2 درصد تعيين شد. نوع خشك‌كن تاثير معناداري بر سفيدي رنگ ارقام نداشت. از بين چهار رقم فقط طارم هاشمي سفيدي رنگ بيشتري در خشك‌كن هوشمند نشان داد.