امام خميني و رويكردهاي سه‌گانه به مسائل پيرامون مرگ

يكي از مهم‌ترين دغدغه‌هاي بشر از آغاز تاكنون انديشيدن پيرامون مرگ است. اهميت اين موضوع به حدي است كه بيشتر انديشمندان در هر زمان و مكاني بدان پرداخته و در مورد آن نظرياتي ارائه داده‌اند. ازآنجاكه نوع نگاه به مرگ برخاسته و متأثر از جهان‌بيني هر فرد است، لذا مي‌توان در باب مرگ و مسائل پيرامون آن سه رويكرد را از يكديگر تفكيك نمود: رويكرد فلسفي, اخلاقي و عرفاني.در نگاه امام خميني اين سه رويكرد درهم‌تنيده شده، اين مقاله تلاش نموده با توصيف و تحليل آثار ايشان نگرش اختصاصي هر رويكرد را به دست آورده و موردبررسي و تحليل قرار دهد. در رويكرد فلسفي، نگاه ايشان دنباله‌رو نگاه صدرايي به مسئله مرگ است؛ بنابراين مرگ در امتداد حركت جوهري نفس و نتيجه كمال آن تفسير مي‌گردد و بر اين ‌اساس، نگاه سينوي به مرگ در باب تبيين مرگ و علل آن موردانتقاد قرار مي‌گيرد. رويكرد اخلاقي ايشان به مرگ نتايج و پيامدهايي ازجمله عدم وحشت از مرگ، آمادگي براي آن و نگرش مقدمي و غير غايت‌انگارانه به دنيا دارد. مرگ اختياري و فناي عارفانه از مهم‌ترين مباحث مرتبط با مرگ است كه در رويكرد عرفاني امام مورد توجه قرارگرفته است. در اين رويكرد، ايشان مرگ را «خرق حجاب» دانسته كه بسته به‌مراتب افراد معاني متفاوتي مي‌يابد. ماحصل اينكه گرچه نگاه كلي امام خميني به پديده مرگ در راستاي نگاه صدرايي قرار دارد؛ ولي استقلال نظر و ذو‌ابعاد بودن شخصيت امام موجب مي‌گردد كه از منظري فراتر نيز به حقيقت مرگ نگريسته و موشكافانه به تحليل مسائل پيرامون آن بپردازد.