تأثير پرتوتابي گاماي بذر ذرت علوفه‌اي بر عملكرد و فراسنجه‌هاي تخميري گياه و سيلاژ آن

يكي از روش هاي بهبود عملكرد گياهان زراعي استفاده از فناوري هسته اي است. در اين پژوهش، بذر ذرت علوفه‌اي سينگل كراس 704 با دز بهينه 25 گري با استفاده از دستگاه گاما سل كبالت - 60 با نرخ 0.55 گري در دقيقه پرتوتابي شد. سپس در زميني به مساحت دو هزار مترمربع بذور پرتوتابي شده و پرتوتابي نشده كشت شدند. نمونه برداري از گياه ذرت در انتهاي دوره رشد انجام و مقدار پرولين، كربوهيدرات‌هاي محلول و پروتئين محلول و همچنين صفات عملكردي ذرت اندازه گيري شد. پس از برداشت، علوفه ذرت توسط دستگاه چاپر، خرد و مقداري از علوفه هر دو تيمار در سيلوهاي آزمايشي از جنس لوله پلي اتيلن سيلو شد. مقدار ماده خشك، خاكستر خام، پروتئين خام، الياف نامحلول در شوينده خنثي و الياف نامحلول در شوينده اسيدي نمونه ها اندازه‌گيري شد. همچنين pH سيلاژهاي آزمايشي با استفاده از روش عصاره‌گيري و توسط pH متر تعيين شد. جهت برآورد فراسنجه هاي توليد گاز مقدار 200 ميلي گرم نمونه آسياب شده علوفه و سيلاژ گياه ذرت به همراه مايع شكمبه در محيط توليد گاز انكوبه و ميزان و نرخ گاز توليدي در زمان هاي 2، 4، 6، 8، 12، 24، 36، 48، 72 و 96 ساعت اندازه گيري شد. هم چنين با استفاده از فراسنجه هاي توليد گاز به دست آمده، ميزان قابليت هضم ماده آلي، انرژي قابل متابوليسم، انرژي خالص شيردهي و ميزان اسيد هاي چرب كوتاه زنجير برآورد شد. مقدار وزن خشك، كربوهيدرات و پروتئين محلول گياه ذرت پرتوتابي شده به‌ترتيب 314.8 گرم در هر بوته، 616.0 و 14.43 ميلي گرم در هر گرم وزن تر بيشتر از اين مقادير در شاهد (به‌ترتيب 225.2 گرم در هر بوته، 449.6 و 12.25 ميلي گرم در هر گرم وزن تر) بود (0.05 P). همچنين درصد ماده خشك و پروتئين خام نمونه هاي سيلاژ گروه تيمار (به ترتيب 29.4 و 13.3 درصد) بيشتر از تيمار پرتوتابي نشده (به‌ترتيب 26.1 و 11.2 درصد) بود (0.05 P). همچنين سيلاژ ذرت پرتوتابي شده pH كمتري (3.8 در برابر 4.1) نسبت به گروه شاهد داشت (0.05 P). ميزان، قابليت (ضريب b) و نرخ (ضريب c) توليد گاز، ميزان توليد اسيدهاي چرب فرار، قابليت هضم ماده آلي و محتواي انرژي قابل متابوليسم و انرژي خالص نمونه هاي گياه و سيلاژ ذرت حاصل از بذور پرتوتابي شده بيشتر از گروه شاهد بود (0.05 P). نتايج اين آزمايش نشان داد، پرتوتابي بذر ذرت علوفه اي با پرتو گاما با دز 25 گري باعث بهبود فراسنجه هاي تخمير و ارزش غذايي سيلاژ ذرت حاصل از آن مي شود.