اجتهاد بر پايه مفهوم مصلحت‌عمومي در انديشه‌سياسي نائيني به مثابه فقه‌ سياسي‌ عملگرا

مصلحت‌عمومي در فقه‌ سياسي شيعه مفهومي متاخر شناخته مي‌شود ‌و در گفتمان فقهي در حوزه حكمراني كمتر به اين مقوله در ساحت‌ عمومي و امر‌سياسي پرداخته شده‌است اما ‌‌اين مفهوم در منظومة انديشه‌سياسي نائيني با تبييني مبتني بر عقل و نقل يكي ار مولفه‌هاي عمده در تشكيل حكومت مشروطه در عصر‌غيبت است.اين رويكرد مهم در آستانه نهضت مشروطيت توسط اين فقيه‌عالي‌قدر و مرجع‌ديني شيعه در دوران معاصر مطرح و بسط يافته و زمينه‌ساز استقرار حكومت‌مشروطه در عصر‌غيبت را فراهم‌آورد و از امهات انديشه‌سياسي جديد محسوب مي‌شود، كه علامه نائيني با رويكردي درون‌ديني و مستدل در رساله تنبيه‌الامه وتنزيه‌المله تقرير نموده است.اين پژوهش تلاش دارد با استفاده از رويكرد تفسيري ‌اسكينر ضمن در «زمينه» قرار‌دادن ايدة علامه‌نائيني، ‌با تمركز بر واژگان‌ هنجارين «مصلحت‌عمومي» در آن «زمانه»، نشان دهد كه نائيني در چه زمينة گفتاري ‌انديشيده‌است و ايدة او دقيقا با اجتهادي‌ عمل‌گرايانه در فقه‌سياسي شيعه براي مبارزه با استبداد و طرد آن و تامين مصلحت‌عمومي جامعه‌اسلامي و تمام شهروندان تكوين يافته ‌است. پرسش اصلي پژوهش بر محور موضوع موصوف در اين نوشتار به اين شكل سامان يافته كه اجتهاد علامه‌نائيني بر پايه مفهوم مصلحت‌عمومي در انديشه‌سياسي وي معطوف به چيست؟ فرضيةپژوهش بيان مي‌كند انديشه‌سياسي نائيني در دفاع از مشروطيت مبتني بر اجتهاد پويا در فقه‌سياسي شيعه از مصاديق مهم عملگرايي‌سياسي است كه بر رعايت مصالح‌عمومي منطبق با ادله عقلي و نقلي در عصر غيبت استوار شده‌است.