بررسي سازگاري و پايداري هيبريدهاي مولتي‌ژرم جديد مقاوم به ريزومانيا در چغندر قند (Beta vulgaris L.)

در اين آزمايش پنج هيبريد مولتي‌ژرم جديد و مقاوم به بيماري ريزومانيا با تلاقي والدهاي مربوط تهيه و براي ارزيابي مقدماتي و بررسي سازگاري همراه با دو شاهد مقاوم و يك شاهد حساس داخلي(IC) در پنج منطقه همدان، كرج، مشهد، شيراز و آذربايجان غربي در شرايط آلودگي طبيعي به بيماري ريزومانيا مورد ارزيابي قرار گرفتند. طرح به صورت بلوك كامل تصادفي با چهار تكرار بود كه در سال زراعي 1399 اجرا شد. در اين پژوهش عملكرد ريشه، عيار قند، درصد قند خالص، عملكرد قند خالص و ناخالص اندازه گيري شدند. در مطالعه حاضر اگر چه بين ژنوتيپ ها در محيط كرج و شيراز از نظر عملكرد قند خالص اختلاف معني‌دار ديده نشد اما در مكان هاي مشهد و همدان هيبريد شماره 3 ، به ترتيب با متوسط 11.24و 13.51 تن در هكتار و در مكان مياندوآب رقم شاهد خارجي ارس با متوسط 15.06 تن در هكتار بالاترين عملكرد قند خالص را به خود اختصاص دادند ، نتايج تجزيه امي نشان داد دو مؤلفه اول به 69.81 و 25.48 درصد از واريانس اثر متقابل را براي عملكرد قند خالص تبيين كردند. نمودار باي پلات حاصل از اولين و دومين مؤلفه اصلي اثر متقابل نشان داد ژنوتيپ شماره G7 (رقم مطهر) ژنوتيپ‌ پايدار و G9 (رقم ارس)ژنوتيپ ناپايدار به شمار آمدند. در اين مطالعه، براي محيط‌هاي مياندوآب و شيراز ژنوتيپ شماره G9 (رقم ارس)و براي محيط‌هاي همدان، مشهد و كرج هيبريد G3 به واسطه سازگاري خصوصي بالا و به عنوان ژنوتيپ مناسب براي اين محيط ها تشخيص داده شدند.نتيجه گيري: با توجه به ارزيابي ارقام در محيط هاي مختلف از نظر عملكرد قند خالص هيبريد پلي ژرم شماره 3(SB36) * 920760I13 *)،پتانسيل جايگزيني با رقم مرسوم داخلي (رقم مطهر)را دارد. همچنين ژنوتيپ مذكور سازگاري خصوصي بالايي در محيط هاي همدان، مشهد و كرج نشان داد كه نشان دهنده موفقيت آميز بودن كشت هيبريد مذكور در اين مناطق است.