اثربخشي برنامه آموزش كنترل قلدري به روش شناختي- رفتاري بر مشكلات بين‌فردي نوجوانان پسر قلدر

هدف از پژوهش حاضر اثربخشي برنامه آموزش كنترل قلدري بر مشكلات بين‌فردي نوجوانان قلدر بود. پژوهش حاضر به روش نيمه‌آزمايشي با طرح پيش‌آزمون- پس‌آزمون و پيگيري يك‌ماهه با گروه آزمايش و كنترل انجام شد. جامعه آماري شامل نوجوانان 14 تا 17 ساله منطقه 17 مدارس دولتي شهر تهران بود. تعداد 40 نفر از نوجواناني كه ملاك‌هاي ورود به پژوهش را داشتند و نمره بالايي در پرسشنامه قلدري هارتر كسب كردند به صورت تصادفي انتخاب و در دو گروه آزمايش و كنترل گمارده شدند. ابزارهاي پژوهش شامل پرسشنامه مشكلات بين‌فردي Barkham و همكاران (1996) بود كه در سه مرحله پيش‌آزمون- پس‌آزمون و پيگيري يك‌ماهه توسط هر دو گروه تكميل شد. برنامه آموزش كنترل قلدري در 8 جلسه 90 دقيقه‌اي براي گروه آزمايش اجرا شد. داده‌ها با استفاده از تحليل واريانس چندمتغيري اندازه‌گيري مكرر به كمك نرم‌افزار SPSSV22 تحليل شد. نتايج نشان داد آموزش كنترل قلدري به نوجوانان قلدر در متغيرهاي صراحت و مردم‌آميزي (7.98=F و 0.001=P)، گشودگي به تجربه (10.95=F و 0.0005=P)، در نظر گرفتن ديگران (22.86=F و 0.0005=P)، پرخاشگري (10.59=F و 0.0005=P) و حمايت‌گري و مشاركت (19.77=F و 0.0005=P) تأثير دارد. اين در حالي بود كه اين ميزان براي متغير وابستگي به ديگران (0.07=F و 0.930=P) اثربخش نبود. در نهايت بر اساس نتايج حاصل از اين پژوهش مي‌توان گفت آموزش كنترل قلدري بر مشكلات بين‌فردي نوجوانان قلدر 14 تا 17 ساله اثربخش بوده و مي‌توان از اين آموزش جهت رفع مشكلات بين‌فردي آن‌ها استفاده كرد و لذا آگاهي والدين، معلمان، مديران و ساير متخصصان از اين آموزش‌ها مي‌تواند كمك‌كننده باشد.