زايايي‌‌ صرفي پسوندهاي اشتقاقي غيرفعلي فارسي: شواهدي از پيكرۀ وابستگي

زايايي ‌صرفي، موضوعي بنيادي در واژه‌سازي اشتقاقي است كه در سنجش و تحليل، ابعاد پيچيدۀ خود را به نمايش مي‌گذارد. توجه به تفاوتِ بين سنجش زايايي‌گذشته، ميزانِ‌ استفادۀ كاربران و زايايي‌كنوني، موضوع در خور توجهي است. در بيشتر ‌سنجش‌هاي زايايي ‌صرفي، شمارش سادۀ واژه‌هاي ‌موجود (بالفعل) در فرهنگ‌هاي ‌لغت و ‌پيكره‌هايِ ‌زباني، انجام مي‌شود. در صورتي‌كه سنجش ‌زايايي‌ با تعيين بسامدِ واژه‌هاي‌ ديگري همچون واژه‌هاي ممكن (بالقوه)، نوواژه‌ها و ‌تك‌بسامدي‌ها نيز سر و كار دارد. زايايي، هر چند با شمارش اين بسامدها، مرتبط است اما شمارشِ صِرف با مفهوم زايايي ‌صَرفي، برابر نيست. در اين مقاله، گروه‌بنديِ نويني از همه سنجش‌هاي كمّي زايايي ‌صرفي، بر مبناي مفاهيم آمار و احتمالات ارائه گرديد كه در چهار مدل ‌كلي؛ تعيين نسبت، تعيين بسامد، تعيين نوواژه‌ها و تعيين ‌تك‌بسامدي‌ها (برآورد احتمال)، گنجانده شد. سپس زايايي ‌صرفي50 پسونداشتقاقي غير فعلي زبان‌ فارسي بر اساس «پيكرۀ‌ وابستگي» ارزيابي شده و رتبه‌بندي پسوندها در پيوستار احتمالي زايايي، تحليل شد. اين پيكره داراي469643 واژه است. يافته‌ها نشان مي‌دهد، در اين پيكره مطابق با چارچوبِ سنجشِ زايايي‌جهاني (Bauer, 2004) و (Baayen, 2009)، سه پسوند«-ي» و «- َن و -اِ »، با مقادير (1. 0)، (1. 0) و (47. 0)، بالاترين احتمال زايايي‌ را دارند. 25 پسوند داراي پايين‌ترين احتمال (001. 0) زايايي‌اند. 22 پسوند ديگر با احتمالي بين (01. 0) و (007. 0)، در ميانۀ پيوستار قرار گرفتند. استفاده از زايايي‌جهاني به دليل محاسبۀ سهم‌ِ عددي مجموعِ تك‌بسامدي‌هاي پيكره در تغييرِ احتمالِ زايايي، داراي پايايي‌اند. بديهي است يافته‌هاي اين پژوهش فقط در «پيكرۀ وابستگي» داراي روايي است. براي تحليل دقيق‌تر پيوستار احتمالي زايايي پسوندها، به بررسي‌هاي مبتني بر پيكره‌هاي بزرگ‌تر نيازمنديم.