كي عروسك باز را جامۀ عروسي درخور است؛ «تأملي بر رويكرد متون ادبي- تاريخي دورۀ قاجار به پديدۀ كودك همسري»

پديده‌اي كه امروزه «كودك همسري» ناميده شده و از مسائل و آسيب‌هاي مهم اجتماعي و فرهنگي مربوط به زنان به شمار مي‌رود، مسئله و موضوعي تاريخي است كه در عصر قاجار در كشاكش سنت و تجدد، به تدريج به مسئله و موضوع مهمي دست كم در ميان اقشاري از جامعه ايران تبديل شد. كودك همسري يا ازدواج دختران در سنين پايين با اينكه پديده‌اي مرسوم در ايران پيشامدرن بوده اما به اين معني نيست كه اين پديده به عنوان آسيب اجتماعي و پديده‌اي انتقادي به حساب نيايد. در سكوت منابع تاريخ‌نگارانه، رسمي و حتي سياسي در مواجهه با اين مسئله، متون ادبي كه از منابع و سرچشمه‌هاي اصلي تاريخ اجتماعي ايران به شمار مي‌روند اين مسئلۀ مهم را دستمايۀ نقد اجتماعي قرار داده و به شكل قابل تأمل و توجهي آن را در اشعار و نوشته‌هاي خود بازتاب دادند. اين مقاله با اتكا به متون و منابع ادبي عصر قاجار و مشروطه و تحقيقات جديد رويكرد متون به مسئله كودك همسري را به روش توصيفي-تبييني به تحليل و بررسي گذاشته است.