فراخواني شخصيت‌هاي شاهنامه به رمانِ به هادس خوش آمديد؛ كنشي در جهت تضعيف گفتمان دهۀ هشتاد

رمان يكي از گونه‌هاي رايج ادبي معاصر است كه مي‌تواند پيوند مستقيمي با بافت سياسي-اجتماعي هر جامعه داشته باشد. به‌وجود‌آمدن زيرگونۀ رمان اسطوره‌اي در دهه‌هاي اخير، اين پيوند را مستحكم‌تر كرده است؛ زيرا حماسه‌ها و اسطوره‌ها با قابليت‌هاي فراوان خود، به‌خوبي مي‌توانند نويسنده را در انعكاس بافت فرامتن و بيان موضع موافق يا مخالفش نسبت به آن، ياري رسانند. ازاين‌رو، رمان‌نويسان نيز آنها را با رويكردهايي متفاوت و گاه متضاد نسبت به بافت فرامتن به كار مي‌گيرند. در اين پژوهش در پي پاسخ به اين پرسش هستيم كه بلقيس سليماني به‌عنوان يكي از نويسندگان اين نوع از رمان، چرا و چگونه شخصيت‌هاي شاهنامه را به رمان به هادس خوش آمديد، فراخوانده است؟ براي پاسخ به اين پرسش، ابتدا به بررسي بافت سياسي-اجتماعي زمان نگارش اين رمان (دهۀ هشتاد شمسي) پرداخته‌ايم. سپس با استفاده از روش تحليل محتواي كيفي و از منظر جامعه‌شناسي سياسي، موضع موافق يا مخالف نويسنده را نسبت به بافت فرامتن خود روشن ساخته‌ايم. يافته‌هاي پژوهش نشان مي‌دهد كه سليماني با فراخواني كنشگر فعال و هنجارشكن رودابۀ شاهنامه به رمان خود و منفعل‌كردن او دربرابر هنجارهاي حاكم بر جامعۀ مردسالار و نمايش پيامدهاي منفي اين نوع هنجارها براي رودابه به‌عنوان نمايندۀ زنان، سعي دارد گفتمان مردسالاري را از طريق ايجاد تداعي تضاد ميان كنش‌هاي رودابۀ پيش‌متن و رودابۀ بيش‌متن، بازنمايي و تضعيف كند.