ادبيات شهادت در دوران نوزايي انقلابي با تأكيد بر عناصر اسطوره اي

زمينه و هدف: مضمون شهادت در عرصه علوم قديم چون فقه، عرفان و فلسفه و دانشهاي نو چون جامعه شناسي و حقوق، موضوع مباحثات فراوان بوده و هست؛ ولي در اين مبحث ادبي، شهادت از منظر اسطوره مرگ‌آگاهي براي درك جاودانگي و كنش خودقرباني ‌كردن، و شهيد در شمايل كهن‌الگوي قهرمان بررسي ميشود. رديابي موتيف شهادت از ادبيات گذشته باستاني و اسطوره اي تا دوران تاريخي و روزگار كنوني در متون مرجع، شامل آثار حماسي، غنايي، حكمي و عرفاني قابل پژوهش است. مسئله اصلي در اين مقاله يافتن عناصر و موضوعات قديم و پيش‌آمده تا اكنون (تكرارشونده) در بستر و جريان ادبيات قهرمانانه و شهادت‌خواهانه در دورۀ پس از پيروزي انقلاب اسلامي است كه از آن تعبير به دورۀ نوزايي انقلابي شده است. اين پژوهش بنحوي شناخت جامع و تعريف كاملي از اين گونه ادبيِ اسلامي ايراني به دست ميدهد. روش مطالعه: در اين پژوهشي به شيوۀ توصيفي- تحليلي اشعار و دفاتر شعري يازده شاعر انقلاب مورد بررسي قرار گرفته و موتيفهاي موجود در آن از حيث معناي شهادت احصا و تحليل شده است. يافته ها: بر پايه اين پژوهش ادبيات شهادت از عناصر تكرارشوندۀ مشخص در طول تاريخ آفرينشهاي ادبي برخوردار و داراي ويژگيهاي قابل تشخيص است. نتيجه گيري: تمامي عناصر متني (تاريخي) و ادبي (خيالي) شهادت از گذشته دور تا امروز تكرار شده اند؛ جزآنكه در بافت زماني يا مكاني خاص رنگ باخته اند و دوباره در موقعيتِ نو رنگ و روشني گرفته اند. بنمايه جاودانگي عنصر بنيادين و دالّ مركزي در پديدۀ شهادت است و بازتابش آن در ادبيات بيش از ديگر موتيفها مشهود است.