بررسي ويژگيهاي سبكي كتاب قسطاس‌الاطبّا (نورالدين محمدبن ‌عبدالله شيرازي)

زمينه و هدف: كتاب قسطاس‌الاطبّا از كتابهاي معتبر پزشكي و فرهنگي چنددانشي است كه نورالدين محمدبن ‌عبدالله شيرازي، پزشك نامدار و پركار عهد صفويه (قرن يازدهم) به رشته تحرير درآورده است. هدف اين پژوهش، ضمن معرفي نويسنده و نسخ خطي قسطاس‌الاطبّا، تبيين ويژگيهاي سبكي و برجستگيهاي ارزشمند اين اثر است. روش مطالعه: پژوهش حاضر به روش كيفي، با شيوه توصيفي ـ تحليلي و كتابخانه اي انجام شده است. يافته ها: كتاب قسطاس‌الاطبّا دربردارندۀ گنجينه اي از اصطلاحات پزشكي، مقادير، نام حكما، لغات فن پزشكي فارسـي، اشعار، اعلام تاريخي و جغرافيايي است. كاربرد واژه ها، عبارات و احاديث به زبان عربي، كاربرد صورت كهن واژه ها، درآميختگي نظم و نثر، استفاده از فعل جمع براي فاعل مفرد، حذف شناسه در فعل معطوف، وفور لغات و اصطلاحات تركي و هندي و ... از شاخصه هاي مهم زباني و ادبي اثر ميباشد. نتيجه گيري: در اثر يادشده علاوه ‌بر بيان مسائل طبي و واژه هاي اصيل فارسي، اغلب، معادلهاي عربي، يوناني يا هندي نيز در آن درج شده و با توجّه به ساختار علمي كتاب، از ويژگيهاي ادبي نيز برخوردار است. ويژگيهاي زباني اين اثر نيز برغم فاصله زماني نسبتاً طولاني از سبك نثر مرسل، همچنان با سبك نثر مرسل قابل‌انطباق است؛ درضمن اين اثر با وجود دارا بودن مشخصات سبكي نثر مرسل، داراي ويژگيهاي سبكي دوره خود (صفويه) نيز است.