مطالعه سبك شناسي ديوان غزليات مذنب بدايوني شاعرِ دوره بازگشت (براساس چهار نسخه خطي)

زمينه و هدف: مذنب بدايوني يكي از شعراي ناشناخته غزلسراي دوره قاجار است. اين پژوهش تلاش ميكند به بيان ويژگيهاي سبكي، مضمون شعر وي و همچنين زيباييهاي ادبي آن بپردازد. هدف پژوهشگر تعيين بسامدها و ميزان تقليد مذنب از سبك قدما نميباشد، بلكه تعيين و بررسي سبك شاعر، درسه سطح زباني، ادبي و فكري است تا به اين پرسشها پاسخ دهد: 1- مذنب تحت‌تأثير كداميك از سبكهاي شعر فارسي است و كدام شاعر يا شاعران بيشترين تأثير را بر او داشته است؟ 2- نمود مكتب وقوع و واسوخت بيشتر در قالب چه مواردي در غزليات مذنب بدايوني پديدار گشته اند؟ روش مطالعه: اين تحقيق به شيوۀ تحليل محتوا و كتابخانه اي انجام شده است. شيوۀ مطالعه، درون‌متني و با ديد منتقدانه است. محدوده و جامعۀ موردمطالعه، ديوان غزليات مذنب است. يافته ها: مذنب توانسته، زبان و محور فكريش را به شعراي سبك عراقي نزديك كند. در برخي اشعار اين شاعر، رنگ و بوي «مكتب وقوع» و «واسوخت» نيز قابل‌مشاهده است كه اين امر نشان از تغيير نگرش وي در دوران زندگي خود دارد. نتيجه گيري: مذنب در سرودن غزليات، بطور اخص از سعدي و حافظ پيروي نموده است. در سطح زباني، شعرش به دور از هرگونه پيچيدگي است. از زبان عاميانه بعنوان يكي از مصالح اصلي زبان هنري بهره گرفته است و تلاش ميكند با كاربرد هنري واكها، گلچين واژه ها و چينش آنها در كنار هم، كلامش را موسيقايي كند. در سطح ادبي، عناصر بياني مانند تشبيه، استعاره و عناصر بديعي نظير تكرار، مراعات نظير (بيش از 95 درصد)، تضاد و تلميح بيشترين بسامد را دارد. در سطح فكري، محور تفكرات و بنمايۀ غزلياتش، «عشق و موضوعات مربوط به آن» است. اعتقادات و باورهاي مردم، آداب و رسوم، اعتقادات مذهبي ، ضرب‌المثلها، همچنين مضامين متعدد ازجمله اوضاع سياسي و اجتماعي كشور (در دوره مشروطه)، در شعر وي به چشم مي خورد.