بررسي انتقادي دوگانه‌انگاري كاركرد دين

A Critical review of the dualistic function of religion

كاركردشناسي دين از جمله مباحث بسيار حائز اهميت در مطالعات دين‌پژوهانه عصر جديد است. آقاي مصطفي ملكيان از جمله باحثاني است كه در دروس دين‌شناختي خود با نگاهي دوگانه‌انگارانه -و به عبارتي: وجه برابر مثبت و منفي- به كاركرد دين نگريسته و بر آن است كه دين تنها آنچنان را آنچنان‌تر؛ يعني خوب را خوبتر و بد را بدتر مي‌كند. مقاله حاضر بر آن است تا اين مدعا را بررسيده و با روش تحليلي در معرض داوري قرار داده، افزون بر جنبه‌هاي نظري، كاركردها و بروندادهاي عملي آن را در حوزه تعليم و تربيت بررسي كند. نتيجه بررسي‌ها اين است كه ديدگاه فوق از جهات مختلفي آسيبمند است؛ از قبيل: فقدان پشتوانه‌هاي نظري، عدم ابتنا بر پژوهش‌هاي معتبر علمي و تاريخي، خلط و در هم آميختگي دين و تدين، عدم تفكيك بين دعوي دينداري و تدين حقيقي، بي‌اعتنايي به مراتب دين ورزي و معرفت ديني، مغالطه اخذ غير سبب به‌جاي سبب، ناكارآمدسازي تربيت ديني در مواجهه با آسيب‌هاي اجتماعي و....

The function of religion is one of the most important topics in modern religious studies. Mr. Mostafa Malekian is one of the scholars who has looked at the function of religion in his theological courses with a dualistic view, in other words, equal positive and negative aspects, and he believes that religion only makes good better and bad worse. The present article examines this claim with an analytical method and exposes it to judgment, and in addition to its theoretical aspects, examines its functions and practical outputs in the field of education. The result is that the above view is harmful in many ways, such as: lack of theoretical support, lack of reliance on valid scientific and historical research, No distinction between religion and religiosity, lack of distinction between claiming religiosity and true religiosity; Far disregard for Degrees of religiosity and religious knowledge, the fallacy of taking non-causal instead of causal, inefficiency of religious education in the face of social harms and etc.