تحليل توزيع مكاني و زماني رخدادهاي طبيعي ايران از سال 1390 تا 1400 بر پايه گزارش‌هاي خبري

رخدادهاي طبيعي اغلب با تاثيرات اجتماعي، اقتصادي و محيطي همراه مي‌شوند. هر چند سنجنده‌هاي مختلفي در امر پايش اين رخدادها مي‌توانند بكار گرفته شوند ولي تحليل كارآمد اين رخدادها نيازمند توسعه پايگاه‌داده‌هايي متشكل از رخدادها و اطلاعات مكاني، زماني و توصيفي آن‌ها است. براي توسعه سياهه رخدادها، مي‌توان از رسانه‌هاي جمعي و اجتماعي به خاطر دربرگرفتن اطلاعات جزئي‌تر در مقايسه با گزارش‌هاي ساليانه، بهره برد. در اين پژوهش، با كمك تكنيك‌هاي متن‌كاوي چارچوبي براي استخراج خودكار رخدادهاي طبيعي از گزارش‌هاي خبري توسعه داده شده است. پس از وبكاوي اخبار و حذف موارد غيرمرتبط با رخدادهاي طبيعي، استانداردسازي متن انجام مي‌شود. در ادامه، با كمك مدل‌هاي مبتني بر يادگيري ماشين نخست مشخص مي‌شود كه خبر درباره رخدادي جديد يا جاري است و دوم در قالب چه موضوعي به رخداد طبيعي پرداخته شده است (مقادير 875.0 و 716.0 به ترتيب براي F-score مدل‌هاي طبقه‌بندي اول و دوم اخذ شده است). همچنين با بهره‌گيري از مدلي قاعده محور انواع رخدادهاي مطرح‌شده شناسايي مي‌شود. بعد از تشخيص جاينام‌هاي مديريتي، به ازاي هر «نوع رخداد-جاينام» اطلاعات زماني و توصيفي از هر خبر استخراج مي‌شود. در آخر، رخدادهاي طبيعي به همراه گزارش‌هاي خبري مربوطه شناسايي گردآوري مي‌شوند. نتايج پياده‌سازي اين چارچوب براي كشور ايران از آغاز 1390 تا پايان 1399 براساس اخبار خبرگزاري مهر در بخش‌هاي بررسي محتواي خبري مرتبط با رخدادهاي طبيعي، تحليل توزيع‌ مكاني و زماني رخدادها ارائه شده است. طبق نتايج تحقيق، از نظر زماني تعداد كل رخدادها در ماه‌هاي آغازين و پاياني سال بيشتر است. از لحاظ مكاني، فارغ از حجم خسارات، استان‌هاي جنوبي بيشتر از استان‌هاي شمالي رخداد زمين‌لرزه گزارش مي‌شود. در مقابل، تنوع رخدادهاي هواشناسي در استان‌هاي شمالي بيشتر است. خروجي اين تحقيق مي‌تواند در افزايش كارآمدي مديريت بحران مورد استفاده قرار گيرد.