ارائه چارچوبي مكاني براي مديريت، بررسي همبستگي مكاني و كنترل بيماري‌هاي واگيردار (مطالعه موردي شهرستان همدان)

امروزه مهم‌ترين اهداف هر سازمان بهداشتي، سالم‌سازي محيط‌زيست، كنترل بيماري‌ها، آموزش بهداشت، پيش‌گيري، اقدامات پزشكي و پرستاري جهت تشخيص سريع، كنترل و مديريت بيماري‌ها مي‌باشد. در جوامع امروزي سطح زندگي مردم ارتباط مستقيم با مراقبت‌هاي بهداشتي در آن‌ها دارد، رشد و توسعه امور بهداشتي باعث بالا رفتن سطح زندگي مردم ازنظر فرهنگ و سلامت خواهد شد. در بررسي بيماري‌ها مطالعه مكاني منطقه از اهميت خاصي برخوردار است، چراكه وقوع بسياري از بيماري‌ها به شرايط جغرافيايي منطقه وابسته است. بسياري از عوامل بيماري‌زا اپيدميك هستند و به منطقه يا ناحيه خاصي تعلق ندارند، درحالي‌كه برخي از آن‌ها در مناطق خاصي رخ مي‌دهند. به‌منظور بررسي جنبه‌هاي مختلف يك بيماري و بررسي ارتباط آن با عوامل محيطي، اقتصادي و اجتماعي و اكولوژيكي، GIS ابزارهاي مناسبي را در اختيار قرار مي‌دهد. با استفاده از GIS مي‌توان توزيع بيماري را در مقياس‌هاي مختلف مشاهده كرد از تحليل‌هاي زمين‌آماري براي كشف رابطه عوامل مختلف با بيماري استفاده كرد، با تحليل‌هاي مكاني-زماني، بيماري را پيش‌بيني نمود و براي مقابله با آن طرح‌هاي ايمن‌سازي مطرح نمود و با تحليل‌هايي چون دسترسي، توزيع منابع را بررسي نمود. هدف تحقيق حاضر ارائه مدلي جهت بررسي الگوي توزيع بيماري‌هاي اوريون، سياه‌سرفه، سرخجه، آبله‌مرغان و هاري در سطح شهر همدان و در سال‌هاي 1394 تا 1398 مي‌باشد. در اين خصوص ابتدا آزمون هاي آماري كلاسيك در ارتباط با داده هاي بيماري‌هاي موردبررسي اجرا شد. سپس آمار توصيفي مربوط به بيماران موردبررسي قرار گرفت. متغيرهاي مربوط به اطلاعات جمعيت شناختي، شامل جنسيت و سن بيماران مي‌باشد. پس از انجام آزمون‌هاي آماري كلاسيك، آماره‌هاي مكاني تحقيق همچون، بررسي خوشه بندي مبتلايان به بيماري هاي موردتحقيق، خودهمبستگي مكاني و توزيع براساس فاصله از كاربري هاي شهري بررسي گرديد. پس‌ازآن با استفاده از داده هاي موجود، براساس روش مدل‌سازي ميانگين متحرك، مدل توزيع بيماري در سطح شهر همدان توليد و يافته هاي مدل با استفاده از داده‌هاي توزيع بيماري مربوط به سال 1398 ارزيابي و صحت سنجي گرديد. ﮔﺮدﯾﺪ. ﻧﺘﺎﯾﺞ ﻧﺸﺎن داد ﮐﻪ ﻣﺪل ﻃﺮاﺣﯽ ﺷﺪه ﺟﻬﺖ ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ ﺗﻮزﯾﻊ ﺑﯿﻤﺎريﻫﺎ در ﺷﻬﺮﺳﺘﺎن ﻫﻤﺪان در ﺳﻄﺢ اﻃﻤﯿﻨﺎن 90% راﺑﻄﻪ ﻣﻌﻨﺎداري دارد و ﻣﺪل ﺑﻪ ﺧﻮﺑﯽ ﺑﺮازش ﺷﺪه اﺳﺖ.