ارزيابي چشم‌انداز ساختمان‌هاي بلندمرتبه: يك روش مبتني بر سيستم اطلاعات مكاني سه‌بعدي، مدل اطلاعات ساختمان و فرآيند تحليل سلسله مراتبي

چشم‌انداز يك متغير انتزاعي است كه اندازه‌گيري و تعيين كميت براي آن به‌منظور ارزش‌گذاري املاك كار پيچيده‌اي است؛ به همين دليل تاكنون مطالعات عمدتاً از روش Hedonic و روش‌هاي مبتني بر 3DGIS براي اندازه‌گيري چشم‌انداز املاك استفاده كرده‌اند. اين روش‌ها در توصيف اطلاعات بافت ساختمان و موقعيت دقيق ناظر و همچنين مدل‌سازي، اندازه‌گيري، محاسبه و تأثير متغيرهاي مهم، مانند نظر خبرگان محلي، موقعيت ناظر، سطح قابل ديد و زواياي ميدان ديد عمودي و افقي كه به طور قابل‌توجهي بر اعتبار نتايج ارزيابي تأثير مي‌گذارد، ناكام ماندند. به همين دليل ارائه روشي جهت اندازه‌گيري واقع‌بينانه و علمي چشم‌انداز قابل تماشا از درون ساختمان، به‌عنوان يك مسئله پژوهشي جذاب مطرح مي‌باشد. اين مقاله با ادغام مدل اطلاعات ساختمان (BIM) و سيستم اطلاعات مكاني سه‌بعدي (3D GIS) و بر مبناي روش تحليل سلسله‌مراتبي (AHP) يك شاخص كمي جهت اندازه‌گيري و رتبه‌بندي املاك از منظر چشم‌انداز ارائه مي‌نمايد. در اين روش متغير موقعيت ناظر نسبت به وجوه ديد دار، نظر خبرگان در وزن اهميت مناظر مختلف نسبت به يكديگر، اندازه و موقعيت وجوه ديد دار ساختمان، زواياي ميدان ديد، تنوع، كيفيت و سطح چشم‌انداز و همچنين اثر كاهنده چشم‌انداز مناظر منفي در مدل‌سازي و محاسبه امتياز چشم‌انداز ساختمان در نظر گرفته شده است. همچنين به‌منظور برآورد واقع‌بينانه امتياز چشم‌انداز يك عملگر ميانگين وزني مرتب شده (OWA) طراحي شد تا قابليت برآورد امتياز چشم‌انداز در سه حالت خوش‌بينانه، معمولي و بدبينانه فراهم گردد. عملكرد روش ارائه شده بر روي دو واحد آپارتمان واقع شده در دو ساختمان مجزا در محدوده درياچه چيتگر شهر تهران پياده‌سازي و ارزيابي گرديد. امتياز واحد اول در هر سه حالت بدبينانه، معمولي و خوشبينانه تقريبا  1/2  برابر بيشتر از واحد دوم محاسبه گرديد. نتايج پياده‌سازي توسط ارزيابي گروهي كارشناسان خبره، اعتبارسنجي شد و عملكرد روش معرفي شده در اين مقاله مورد تاييد قرار گرفت.