ارزيابي ژئومورفوديناميسم فعال در پهنه سرزميني ايران با استفاده از تكنيك‌هاي پيشرفته تداخل‌سنجي راداري ماهواره‌اي

گستردگي جغرافيايي، تشديد روز‌افزون و روند اضافه‌شدن مناطق جديد از چالش‌هاي محققيق و مديران در مواجهه با بحران فرونشست در اثر برداشت منابع آبي زير زميني در ايران مي‌باشد. در اين راستا، اهميت پايش مستمر و دقيق در مرحله نخست و سپس، پهنه‌بندي مناطق بحراني اولين قدم در ايجاد يك نقشه راه جهت آمايش سرزمين و كنترل و مقابله با بحران فرونشست مي‌باشد. در اين پژوهش، وضعيت فرونشست تمام وسعت كشوري ايران مابين سالهاي 2015 الي 2017، با استفاده از داده‌هاي ماهواره‌اي راداري سنتينل-1 C-Band مورد بررسي قرار گرفت. نتايج نشان داد وسعتي بالغ بر 28.000 كيلومتر مربع از دشت‌هاي ايران داراي فرونشست مي‌باشند. حدود 7% از اين دشت‌ها، سالانه حداقل دچار 12 سانتي متر فرونشست مي‌شوند. از طرف ديگر حدود 22% دشت‌ها نرخي مابين 6 تا 12 سانتي‌متر فرونشست را در سال تجربه مي‌كنند. نتايج همچنين نشان مي‌دهد 14 مركز استان و 110 شهر در حال حاضر يا داراي فرونشست مي‌باشند و يا در معرض آن قرار دارند. در انتها پيشنهاد گرديد با استفاده از راهكار‌هايي از قبيل (1) پايش مستمر ميداني و ماهواره‌اي (2) اندازه‌گيري دقيق جابجايي سطح زمين با احداث ايستگاه‌هاي GNSS (3) پايش مستمر در دشتهاي داراي فرونشست و همچنين (4) برچيدن چاه‌هاي غيرمجاز و (5) نظارت بر برداشت از چاه‌هاي مجاز، (6) تغيير الگوي كشاورزي و آبياري و (7) متوقف كردن كشت برخي محصولاتي كه سرانه مصرف آب بالايي دارند از تقويم زراعي، مي‌تواند در كوتاه مدت و دراز مدت به تشديد نشدن روند كنوني اين بحران بيانجامد.