شناسايي مؤلفه‌هاي بافتي در مدرسۀ تاب‌آور: مروري نظام‌مند

پژوهش حاضر با هدف شناسايي مؤلفه‌هاي بافتي در مدرسۀ تاب‌آور با روش مطالعۀ مروري نظام‌مند انجام گرفت. براي انجام آن، مقالات مرتبط با موضوع پژوهش مطالعه شد. براي پرداختن به اين امر، جست‌وجوي هدفمندي در ادبيات تاب‌آوري (2021-2006) در مقالات و نشريات موجود در پايگاه‌هاي اطلاعاتي اريك، الزوير، اسكوپوس، نورمگ، ايران داك، مگ ايران و پايگاه مركز اطلاعات علمي جهاد دانشگاهي انجام شد و از ميان 400 پژوهش، استخراج داده‌ها به نتايجي محدود شد كه توضيح مي‌دهند چگونه هر جنبه‌اي از بافت مدرسه از تاب‌آوري پشتيباني مي‌كند. درنهايت 32 پژوهش براي بررسي دقيق انتخاب شدند. مرور پژوهش‌هاي مرتبط با بافت و متن تاب‌آورانۀ مدرسه نشان داد عناصر بافتي حاضر در مدرسه در سه مقولۀ معلم، بدنۀ كلي مدرسه و همسالان قابل‌بررسي است. به‌علاوه، دو اهرم درخصوص ارتباط مؤثر ميان دانش‌آموزان و بزرگسالان و همچنين كمك به تاب‌آوري معلم، در كنار سه مقولۀ اصلي مي‌تواند بافت تاب‌آور در مدرسه ايجاد كند. محور اول، بر اهميت نقش معلم تأكيد دارد و شامل مؤلفه‌هاي حمايت از خودمختاري دانش‌آموز، مشاركت دانش‌آموز، حمايت‌گري و مشوق‌بودن معلم، ارتباط محترمانه و انتظارات تنظيم‌شده از دانش‌آموزان است. محور دوم به بافت كلي مدرسه اشاره دارد و شامل شش مؤلفه است: برابري و عدالت در مدرسه، اجتناب از برچسب‌زني، محيط يادگيري امن، جو مدرسه، رفع نيازهاي اوليه دانش‌آموزان در مدرسه و فعاليت‌هاي فراتر از برنامۀ درسي. سومين محور مبتني بر نقش همسالان است كه همسالان را حاميان دائمي تاب‌آوري مي‌داند و شامل پذيرش و حمايت دانش‌آموز از سوي همسالان، مشاركت و اتحاد متقابل در انجام تكاليف و استفاده از حلقه‌هاي صلح‌ساز دانش‌آموزي براي حل مشكلات رفتاري است. موضوع محور چهارم ساير بزرگسالان است و نقش هدايت‌گري بزرگسالان و حمايت والدين از تحصيل فرزندان را مدنظر قرار داده است. محور پنجم مبتني بر تاب‌آوري معلم است. در اين راستا، سه موضوع درخصوص كمك روان‌شناسان به معلمان، نقش اكولوژي مدرسه در تاب‌آوري معلم و افزايش آگاهي آن‌ها از فرايندهاي تاب‌آوري مطرح شد.