برآورد نرخ بهينه ماليات بر كالاهاي مصرفي آسيب‌رسان به سلامت با استفاده از شبيه‌سازي داده‌هاي خرد در ايران

يكي از اهداف برنامه‌ها و سياست‌هاي دولت‌ها در همه كشورهاي جهان، كاهش مصرف كالاهاي مضر سلامت انسان است. يكي از ابزارهاي كنترلي به منظور كاهش مصرف اين كالاها، افزايش نرخ ماليات بر مصرف آنها مي‌باشد تا ضمن افزايش قيمت و در نتيجه كاهش مصرف، منابع مالي لازم در راستاي فرهنگ سازي، آموزش و كنترل مصرف در جامعه تأمين شود. هدف مقاله حاضر برآورد نرخ بهينه ماليات بر مصرف كالاهاي آسيب‌رسان به سلامت است به نحوي كه با افزايش درآمدهاي مالياتي كمترين آثار اختلالزا بر رفاه خانوارها را به دنبال داشته باشد.  براي اين منظور در اين مطالعه تقاضاي كالاهاي آسيب‌رسان به سلامت با استفاده از سيستم تقاضاي تقريباً ايده آل درجه دوم به روش رگرسيون به ظاهرنامرتبط غيرخطي و اطلاعات سال‌هاي 1390 الي 1398 برآورد و كشش‌هاي قيمتي آنها محاسبه شده است. سپس با استفاده از معيار رفاهي تغييرات جبراني به تفكيك ريز داده‌ها (به ازاء هر خانوار نمونه)، در سناريوهاي مختلف درآمدي، نرخ‌‌هاي بهينه ماليات در سال 1398 با استفاده از روش‌هاي غيرخطي بهينه‌يابي، برآورد و تحليل شده‌اند. نتايج نشان مي‌دهد با توجه به اينكه نرخ‌هاي مالياتي يكسان در بين گروه‌هاي كالايي از نظر اجرايي ساده‌تر و عملياتي مي‌باشد، پيشنهاد مي‌گردد كه نرخ مالياتي 31 درصدي (شامل ماليات بر ارزش افزوده و عوارض ماده 48 قانون الحاق تنظيم بخشي از مقررات مالي دولت مصوب سال 1393) بر تمام گروه‌هاي كالايي اعمال گردد كه در اين شرايط متوسط كاهش رفاه هر خانوار نزديك به 2310 هزار ريال بوده و ميزان درآمد مالياتي 68،595 ميليارد ريال بر اساس اطلاعات سال 1398 مي‌باشد كه بيش از 4 برابر عملكرد قانون بودجه در اين سال مي‌باشد.