تأثير عوامل اقتصادي – سياسي بر نابرابري درآمد در برنامه‌هاي اول (1372-1368) و دوم توسعه (1378-1374)

عوامل اقتصادي - سياسي مي‌توانند عامل كاهش نابرابري و يا افزايش ‏نابرابري و كوچك‏سازي تدريجي سفره بعضي از خانوارها باشند. با توجه به اختلاف قابل توجه فضاي سياسي و سياست‌هاي اقتصادي در برنامه اول و دوم، نابرابري ‏درآمد نيز در اين دو دوره يكسان نبوده است. اين پژوهش با استفاده از دو مدل كمي و توصيفي به مقايسه تاثير عوامل اقتصادي – ‏سياسي بر نابرابري درآمد در برنامه‌هاي اول و دوم توسعه پرداخته است. در مدل كمي از الگوي ‏خودرگرسيو با وقفه توضيحي (‏ARDL‏) و داده‌هاي سري زماني 1399-1363 استفاده شده است. اين مدل از ‏متغيرهايي همچون رشد بدهي دولت به سيستم بانكي، رشد نقدينگي، ‏رشد بدهي خارجي كوتاه‌مدت، بهره‌وري نيروي كار، فساد و متغير دامي براي برنامه اول و دوم بهره برده است. در مدل توصيفي مهم‌ترين سياست‌هاي اقتصادي و عوامل سياسي مؤثر بر نابرابري درآمد، كه بصورت مستقيم يا غيرمستقيم و به واسطه كانال‌هاي متفاوت تأثير گذارند، در دو برنامه تحليل شده است. نتايج حاصل از هر دو مدل كمي و توصيفي نشان مي‌دهند نابرابري ‏درآمد با متغيرهاي رشد نقدينگي و بهره‌وري نيروي كار رابطه منفي، و با رشد بدهي دولت به ‏سيستم بانكي، رشد نقدينگي با يك وقفه، رشد بدهي خارجي كوتاه‌مدت و گسترش فساد رابطه مستقيم دارد.