ارزيابي اثرات استرس سيستميك بر بهره‌وري كل عوامل توليد با رويكرد بيزين: مطالعه موردي اقتصاد ايران

با وقوع بحران‌هاي مالي بزرگ جهان و انتشار پرقدرت بحران‌ها در اقتصاد ساير كشورها، اهميت شناسايي و اندازه‌گيري بحران‌ها و بررسي آثار اقتصاد كلان آن بيش از پيش هويدا شده است. در مطالعه حاضر جهت كمي‌سازي بحران‌هاي مالي به تبعيت از رويكرد تئوري پورتفوليوي پايه، شاخص استرس سيستميك طي بازه زماني 1398-1387 براي اقتصاد ايران طراحي شده است. هدف مطالعه نه تنها شناسايي شاخص استرس مالي اقتصاد ايران، بلكه بررسي اين مسئله است كه آيا استرس مالي مي‌تواند اثرات جبران‌ناپذيري بر متغيرهاي كليدي اقتصاد داشته باشد يا خير. از اين‌رو در مطالعه حاضر با بهره‌گيري از استنباط بيزي در مدل‌هاي خودرگرسيون برداري، اثرات استرس مالي در قالب دو مدل رشد اقتصادي بر بهره‌وري كل عوامل توليد و تعيين‌كننده‌هاي آن تحليل شده است. نتايج مطالعه نشان مي‌دهد كه در هر دو مدل اثرات تكانه استرس مالي بر بهره‌وري كل عوامل توليد منفي و با ماندگاري نسبي همراه است، ضمن اينكه واكنش متغيرهاي بهره‌وري كل عوامل توليد، انباشت هزينه‌هاي تحقيق و توسعه داخلي و شدت سرمايه‌گذاري فيزيكي به تكانه استرس مالي در مقايسه با واكنش ساير متغيرها، شديدتر است. يافته‌هاي اين پژوهش از ضرورت اندازه‌گيري و لحاظ شاخص استرس مالي در تصميم‌گيري‌هاي سياستي كلان حمايت مي‌كند.