انتشار دي اكسيد كربن و رشد اقتصادي: تحليلي فضايي در ميان استان‏هاي ايران

در دهه‌هاي اخير، خطرات و آسيب‌هاي زيست‌محيطي ناشي از رشد اقتصادي، رشد جمعيت و مصرف انرژي بيش‌تر نمايان شده است. در اين ميان، يكي از پيشرفت‌هاي جديد در مطالعه‌ي رابطه‌ي ميان عوامل اقتصادي مؤثر بر كيفيت زيست‌‌محيطي، توجه به ماهيت فضايي پديده‌هاي زيست‌‌محيطي است. از اين‌رو هدف اين مطالعه، به مدل‌سازي ارتباط انتشار CO2 و رشد اقتصادي در كنار ساير عوامل تأثيرگذار بوده است. انتشار CO2 به عنوان معياري براي آلودگي محيط‌زيست در ايران با استفاده از مدل دوربين فضايي (SDM) و در چارچوب داده‌هاي تابلويي فضايي در ميان استان‏هاي ايران طي دوره 1396-1382 مورد بررسي قرار گرفته است. نتايج اين مطالعه نشان مي‏دهد كه در مجموع GDP سرانه واقعي باعث افزايش انتشار CO2 در سطح استان‏ها مي‏شود، چرا كه ضريب مثبت GDP سرانه واقعي از ضريب منفي GDP سرانه واقعي فضايي بزرگ‌تر است. يكي ديگر از متغيرهاي بسيار مهم در افزايش انتشار  CO2در سطح استان‏ها، شدت مصرف انرژي و وقفه فضايي آن مي‏باشد كه بالاترين ضرايب معنادار و مثبت را در مدل اين مقاله دارد. همچنين قيمت وزني انرژي استاني و وقفه فضايي آن نيز تأثير معنادار و منفي را بر انتشار CO2 داشته است. هر چند افزايش درجه شهرنشيني تأثير معناداري بر انتشار CO2 همان استان نداشته است، اما افزايش درجه شهرنشيني استان‏هاي همجوار باعث افزايش انتشار CO2 شده است. در نهايت ضريب وقفه فضايي متغير وابسته، معنادار و مثبت بوده كه نشان مي‏دهد افزايش انتشار CO2 در استان‏هاي همسايه باعث افزايش انتشار CO2 در همان استان شده است.