شاخص فقر آب و عوامل اقتصادي موثر بر آن در ايران

مقدمه و هدف: رشد جمعيت و به دنبال آن افزايش مصرف آب و غذا و نيز معضلاتي نظير عدم تطابق الگوي توزيع جمعيت با توزيع زماني و مكاني آب سبب شده‌اند كه دسترسي ايمن به آب در ايران دچار بحران شود. اين مقاله براي اولين بار به محاسبه دقيق شاخص فقر آب براي ايران طي دوره زماني 1368 تا 1394 مي‌پردازد. مواد و روش ها: در اين مقاله از يك مدل جديد به نام سيستم ارزيابي چندشاخصه آب با رويكرد نظريه فاجعه براي محاسبه شاخص فقر آب كمك گرفته اشده ست. براي نخستين بار با استفاده از مدل اقتصاد سنجي رگرسيون سانسور شده تأثير عوامل اقتصادي مؤثر بر شاخص فقر آب طي دوره 1394-1368 ارزيابي شده است. يافته ها:  نتايج حاصل از محاسبه شاخص فقر آب نشان دهنده سير صعودي روند اين شاخص و مؤلفه هاي آن است. نتايج حاصل از تخمين ضرايب مدل رگرسيوني سنسور شده حاكي از آن است كه افزايش جمعيت، توليد ناخالص داخلي، شاخص توسعه مورد استفاده و سهم ارزش افزوده بخش كشاورزي سبب بدتر شدن شاخص فقر آب در ايران شده است. بحث و نتيجه گيري: با توجه به يافته هاي حاصل از محاسبه شاخصهاي مربوط به فقر آب و نيز تخمين تابع تصريح شده در اين زمينه، ادامه روند گذشته و كنوني مصرف و مديريت منابع آبي كشور در بخشهاي مختلف اعم از كشاورزي، صنعت و خانوار و غيره، تشديد نا امني و افزايش فقر آب در ايران اجتناب ناپذير است. لذا لازم است مسئولان امر با استفاده از سياستهاي قيمتي و غير قيمتي اين خطر بسيار مهم را مديريت و كنترل كنند.