بنيادهاي كلامي اخلاق در انديشه شيخ طوسي

Theological foundations of ethics in Sheikh Tusi's thought

شناخت پايه‌ها و بنيان‌هاي يك منظومه اخلاقي، هموار كننده تبيين مناسب اصول و نظريه هنجاري مندرج در منظومه بوده و مقايسه آن با ديگر نظام‌هاي اخلاقي را ممكن مي‌سازد. بدون ترديد نظام اخلاقي متفكران شيعي، متأثر از انديشه‌هاي كلامي آنان قرار مي‌گيرد. از اين‌رو مي‌توان با واكاوي انديشه‌هاي بنيان‌گذاران مكاتب كلامي در شيعه، به نظام‌هاي متأثر از آن انديشه‌ها پي برد. پژوهش حاضر، با پردازش و تحليل داده‌ها و گزاره‌ها با شيوه توصيفي تحليلي، مباني كلامي اخلاق در انديشه شيخ طوسي را به صورت هدفمند مورد مطالعه قرار داده است. شيخ طوسي با تكيه بر نقش عقل و وحي در معرفت اخلاقي، يك مبناگرايِ عام‌گرايِ شهودگرا است كه عقل را مهم‌ترين منبع معرفتي در اخلاق به شمار آورده و از ديگر منابع همچون حس و وحي براي تفصيل احكام اجمالي عقل كمك مي‌گيرد. جامعيت نظريه شيخ طوسي با توجه به فضيلت‌گرايي وظيفه‌نگر او در حوزه اخلاق هنجاري، واقع‌گرايي و شناخت‌گرايي و نفي ذهنيت گرايي درحوزه فرا اخلاق، مسئوليت اخلاقي فاعل اخلاقي و قرب الهي به عنوان سعادت اخلاقي به خوبي مشخص مي‌شود.

One of the components of John Cottingham's thinking - a contemporary English philosopher - in the relationship between reason and religion, is the distinction between the field of science and religion. He has presented this distinction in two parts: the type of issues in the field of science and religion, and The method of inference in the field of science and religion. According to Cottingham, religious issues are related to outside the field of human knowledge, and the way of debunking them is not the way of debunking the best explanation in empirical sciences; Because despite the problem of evil, theistic hypothesis cannot be considered as the best explanation for the phenomena of the world. His proposed model for the field of religion is the legal model; That is, the fact that the explanation presented is not incompatible with empirical evidence is enough to justify religious belief. He considers his point of view between extreme faithism and pseudo-scientific inferentialism. This view is criticized in several ways; Including: 1. Failure to pay attention to the function of secondary philosophical concepts in understanding the metaphysical dimension of the world of matter and abstractions, 2. The problem of "ignoring", 3. The inefficiency of the proposed model with regard to the issue of evil.