شناسايي نقاط حادثه خيز جاده اي در محورهاي ترانزيتي استان آذربايجان شرقي با استفاده از مدلهاي ANP و BWM

افزايش وسايل نقليه موتوري و استفاده روزافزون از اتومبيل در نيم قرن اخير، اثرات نامطلوبي را به دنبال داشته است كه از آن جمله ميزان تصادفات و ميزان خسارات جاني و مالي ناشي از آن در هر سال است. عوامل مختلفي ممكن است در بروز تصادفات جاده اي اثرگذار باشند كه برخي از عوامل اجتناب ناپذير بوده و برخي قابل كنترل مي باشند. از جمله اين عوامل مي توان به مشكلات طرح هندسي مسير، شرايط محيطي و عوامل انساني اشاره كرد. بر همين اساس در اين تحقيق به شناسايي نقاط بالقوه وقوع حوادث جاده اي در سطح جاده هاي ترانزيتي استان آذربايجان شرقي با استفاده از دو مدل BWM و ANP پرداخته شده است. مدل BWM به عنوان مدلي نوين، از جمله مدل هاي تصميم گيري چند معياره مي باشد كه با در نظر گرفتن بهترين و بدترين معيار، به وزن دهي معيارها و زير معيارها مي پردازد و مي تواند در مدل سازي هاي مختلف مكاني به كار برده شود. براي شناسايي نقاط حادثه خيز جاده اي از معيارها و زير معيارهاي مختلفي استفاده شده كه شامل چهار معيار اصلي (عوامل اقليمي، عوامل محيطي، عوامل توپوگرافي، عوامل جاده اي) و 14 زير معيار است. در ادامه به منظور وزن دهي و بررسي اهميت معيارها و زير معيارها از دو مدل BWM و ANP استفاده شده است و پس از محاسبه وزن معيارها و زير معيارها و تلفيق آن ها با لايه هاي معيار، نقشه نهايي نقاط بالقوه وقوع حوادث جاده اي بر اساس هر دو مدل تهيه شده است. بر اساس نتايج به دست آمده معيار عوامل اقليمي در هر دو مدل، از بيشترين اهميت در وقوع حوادث جاده اي برخوردار مي باشد و معيار عوامل محيطي از اين نظر كمترين اهميت را دارد. در زير معيارهاي مورد استفاده نيز در هر دو مدل، زير معيار بارش بيشترين اهميت و زير معيار رود كم ترين اهميت را در وقوع حوادث جاده اي دارند. از لحاظ مكاني در هر دو مدل مسير كشكسراي - مرند خطرناك ترين مسير و مسير جلفا - نوردوز كم خطرترين مسير در بين مسيرهاي ترانزيتي استان آذربايجان شرقي مي باشند. نتايج مقايسه دو مدل نشان مي دهد مدل BWM با نرخ سازگاري 0/075 نسبت به مدل ANP با نرخ سازگاري 0/09 عملكرد بهتري داشته است. همچنين تطبيق نتايج حاصل از دو مدل مورد استفاده با نقاط كنترل زميني نشان از دقت و كارايي بيشتر مدل BWM نسبت مدل ANP دارد.