ارزيابي سازگاري و پايداري عملكرد دانه ژنوتيپ‌هاي كينوا(.Chenopodium quinoa Willd) در كشت پاييزه با استفاده از تجزيه AMMI

با توجه به ضرورت معرفي و توسعه گياهان جديد سازگار با دوره‏هاي تنش خشكي ناشي از تغييرات اقليمي، اين پژوهش با هدف ارزيابي سازگاري و پايداري ژنوتيپ‌هاي منتخب كينوا در مناطق كشت پاييزه انجام شد. ده ژنوتيپ كينوا شامل: ژنوتيپ هايRed Carina, Titicaca, Giza1, Q12, Q18, Q21, Q22, Q26, Q29 و Q31 در قالب طرح بلوك هاي كامل تصادفي در سه تكرار و به مدت دو سال زراعي (98-1397و 99-1398) در چهار منطقه جيرفت (شهريور 1397 و 1398)، اهواز (مهر 1397 و 1398) و ايرانشهر و بوشهر (آبان 1397 و 1398) كشت شدند. ژنوتيپ‌هاي با پيشوند Q از كشور شيلي، رقم Titicaca از دانمارك، رقم Giza1 از مصر و رقم Red Carina از هلند دريافت شده‌اند. در طول اجراي پروژه صفات روز تا جوانه‌زني، روز تا گلدهي، روز تا رسيدگي فيزيولوژيك، ارتفاع گياه، طول گل-آذين، قطر ساقه، عملكرد دانه، وزن هزاردانه و ميزان ساپونين دانه اندازه‏گيري شد. تجزيه واريانس داده ها نشان داد كه اثر سال ، مكان و ژنوتيپ بر كليه صفات مورد ارزيابي در سطح احتمال يك درصد معني دار بود. اثر متقابل اين عوامل آزمايشي بر اكثر صفات مورد ارزيابي نيز در سطح احتمال يك درصد معني دار بود. ژنوتيپ Q12 با ميانگين عملكرد دانه 2350/2 كيلوگرم در هكتار بيشترين و رقم Red Carina با ميانگين عملكرد دانه  1695 كيلوگرم در هكتار كمترين عملكرد دانه را به خود اختصاص دادند. جيرفت با ميانگين عملكرد دانه 3147/5كيلوگرم در هكتار و بوشهر با ميانگين عملكرد دانه 1009 كيلوگرم در هكتار به ترتيب بالاترين و پايين ترين رتبه را در كشمت پاييزه كينوا داشتند. تجزيه پايداري عملكرد دانه نيز نشان داد كه ژنوتيپ‌هاي Q18، Q22، TTKK و Q21 به ترتيب داراي پايدارترين علمكرد دانه بودند. ژنوتيپ‏هاي Q18 و Q22در اهواز، ايرانشهر و بوشهر سازگاري خصوصي داشتند و ژنوتيپ‏هاي Q12، Q29 و Q26 نيز در جيرفت سازگاري خصوصي بهتري را نشان دادند. بطوركلي ژنوتيپ هاي كينوا بررسي ‌شده در اين پژوهش، براي كشت پاييزه مناسب بودند و مي توان آنها را  براي كشت پاييزه در مناطق هدف در دسترس كشاورزان قرار داد.