بررسي كيفيت نفوذپذيري ورودي‌ها بر ميزان حضور پذيري در بازار نمونه مورد مطالعه: بازار سنتي شيراز

حضورپذيري مردم در فضاهاي عمومي يكي از مهم‌ترين عوامل در ايجاد سرزندگي در چنين فضاهايي است. اين موضوع به‌ويژه در بازارها و مراكز تجاري، يكي از مهم‌ترين پارامترهايي است كه باعث رونق اقتصادي و درنتيجه پاسخده بودن چنين فضاهايي در سطح شهرها مي شود. از همين رو مجموعه عواملي كه باعث ارتقاي حضورپذيري طيف هاي مختلف جامعه در چنين فضاهايي مي شود، در طراحي چنين فضاهايي حائز اهميت هستند. از سويي در هر مجموعه معماري، ورودي آن به‌عنوان نقطه اصلي نفوذپذيري به آن، از اهميت ويژه اي برخوردار است؛ به‌نحوي‌كه كيفيت ورودي مي تواند نشان دهنده شخصيت يك بنا و كاركرد فضايي درون آن باشد. بر همين اساس چنين به نظر مي رسد كه كيفيت ورودي در يك بنا مي تواند تأثير بسزايي در دعوت كنندگي و تمايل به حضورپذيري در آن فضا داشته باشد. با اين توضيح، پژوهش حاضر در پي پاسخ به اين سئوال است كه كيفيت نفوذپذيري به يك بنا چگونه مي تواند باعث افزايش تمايل به حضورپذيري افراد در آن فضا شود؟ به‌منظور بررسي اين موضوع، فضايي به‌عنوان بستر مكاني تحقيق انتخاب شد كه نخست تنوع ورودي در آن زياد باشد و دوم، حضورپذيري در آن مسئله اي حياتي در تداوم كاركرد آن به شمار آيد. بر همين اساس مجموعه بازار سنتي شيراز به‌عنوان نمونه موردي در تحقيق حاضر انتخاب گرديد. روش تحقيق در اين مقاله، تركيبي از روش هاي كمي و كيفي است كه در بخش كمي با استفاده از مطالعات ميداني و نيز ابزارهاي رايانه اي همچون نرم‌افزار Depthmap به تحليل ساختار كالبدي فضا پرداخته و در بخش كيفي با استناد به مشاهدات ميداني و نيز مصاحبه با استفاده كنندگان از بازار، به تحليل نتايج بخش كمي و نيز عوامل مؤثر بر اين موضوع پرداخته است. نتايج تحقيق حاكي از آن است كه سه مؤلفه دسترسي‌پذيري، پيوستگي فضايي و كيفيت هم جواري‌ها، مهم‌ترين عوامل در ارتقاي حضورپذيري در بازار هستند كه دراين‌ارتباط امكان رؤيت مجاري ورودي از بافت اطراف، ميزان سازگاري و وابستگي ميان كاربري هاي موجود در راسته هاي منتهي به ورودي ها، ميزان تراكم و تنوع اين كاربري ها و درنهايت ويژگي هاي هندسي و فضايي ورودي هاي بازار به‌عنوان مهم‌ترين عوامل مرتبط باكيفيت نفوذپذيري ورودي‌هاست كه بر ميزان حضور پذيري افراد در بازار تأثيرگذارند.