چكيده فارسي :
بررسي ترجمه‌هاي چاپ‌شده در يك برهۀ تاريخي و در بستري اجتماعي‌فرهنگي و به‌خصوص در بستر روابط قدرت در جوامع استبدادي مي‌تواند ما را به درك بهتري از نقش ترجمه در آن برهه برساند. اين بررسي شامل بررسي انگيزۀ مترجمان، بررسي علل كمّ (تعداد كتاب‌هاي ترجمه‌شده) و كيف ترجمه‌ها (نوع كتاب‌هايي كه براي ترجمه انتخاب مي‌شوند) و نيز بررسي روش ترجمۀ متداول ميان مترجمان آن دوره مي‌شود. در اين مقاله، و در چنين بستر نظري، به بررسي آغاز و انجام شركت ملي طبع كتب پرداخته‌ام كه اولين شركت خصوصي در ايران در حوزۀ ترجمه و نشر بود. اين شركت در فضاي باز سياسي و آزادي نسبي پس از مرگ ناصرالدين‌شاه و جانشيني فرزندش مظفرالدين‌شاه در پي فعاليت‌هاي انجمن معارف به‌وجود آمد و به مدت يازده سال از 1315ق تا 1327ق فعاليت كرد و عمدتاً به ترجمه و تأليف و نشر كتاب‌هاي درسي و علمي براي مدارس جديد پرداخت؛ ولي به‌رغم اميدي كه در ابتداي كار با تغيير وضعيت سياسي در كشور پيدا شده بود اين شركت درنهايت قرباني استبداد شد. در اين مقاله شرح مختصري از تاريخچۀ آغاز و انجام غم‌انگيز اين شركت ارائه داده‌ام و علاوه بر ارائۀ فهرستي از انتشارات شركت به دو موضوع ديگر هم پرداخته‌ام: معيار مترجمان شركت در انتخاب كتاب براي ترجمه و روش ترجمۀ متداول در ميان مترجمان شركت.
