ژئوشيمي، كاني ‌شناسي و گونه ‌سازي فلزات سنگين در باطله‌هاي زغال ‌سنگ كارخانه زغال شويي شركت البرز شرقي (استان سمنان)

در اين پژوهش غلظت فلزات سنگين، گونه ‌سازي ژئوشيميايي و ميزان تحرك پذيري آن‌ها به همراه كاني‌شناسي غيرآلي باطله‌هاي كارخانه زغال‌سنگ البرز شرقي مورد بررسي قرار گرفته است. بر اساس نتايج بدست آمده اين باطله‌ها نسبت به زغال‌سنگ‌هاي جهاني از سرب و آرسنيك داراي غني‌شدگي نرمال، از مس، نيكل و كروم داراي غني‌شدگي اندك و از كادميم و روي دچار تهي شدگي شده‌اند. از نظر كاني‌شناسي و بر اساس مطالعات اشعه ايكس، كاني‌هاي كوارتز، ايليت، كائولينيت، سيدريت، كلسيت، ژيپس و پيريت در نمونه‌هاي باطله مشاهده گرديد. نتايج آناليز گونه‌سازي با استفاده از روش استخراج ترتيبي 6 مرحله‌اي نشان داد كه سرب، نيكل، مس و آرسنيك عمدتاً با فاز ششم (فاصل متصل به سولفيدها)، كروم با فاز پنجم (فاز متصل به سيليكات‌ها) و كادميم و روي با فاز اول (فاز انحلال‌پذير) همراه هستند. محاسبه ضريب تحرك پذيري نيز مؤيد اين مسئله است كه كادميم و روي با 32/53 و 12/44 درصد بيشترين ميزان تحرك پذيري را بين فلزات مورد مطالعه دارا هستند. اين روند به‌ويژه براي نمونه‌هاي باطله قديمي‌تر (30 ساله) مشخص‌تر است. تحرك پذيري بالاي روي و كادميم نشان مي‌دهد كه اين فلزات به‌ويژه داراي پتانسيل بالايي براي ورود و آلوده كردن محيط‌هاي پيراموني (آب و خاك) هستند و اين مسئله مي‌بايد در ارزيابي‌ها و مديريت پسماندها و باطله‌هاي زغال‌سنگ در منطقه مورد مطالعه مدنظر قرار گيرد.