بررسي نقش گسل خشكرود بر رفتار هيدروژئولوژيكي آبخوان دشت زرنديه ساوه

بهره‌برداري صحيح از منابع آب زيرزميني در هر ناحيه مستلزم شناخت ويژگي‌ها و ساختارهاي زمين‌شناسي و آب‌شناسي آن ناحيه است. ساختارهاي تكتونيكي، به‌ويژه گسل‌ها، تأثير عمده‌اي بر وضعيت فراواني و كيفيت منابع آب زيرزميني دارند. هدف از اين تحقيق بررسي تأثير گسل خشكرود بر ويژگي‌هاي هيدروژئولوژيكي آبخوان دشت زرنديه ساوه است. اين آبخوان با مساحت ۱۲۱۹ كيلومترمربع در شمال استان مركزي واقع شده است. گسل نرمال خشكرود با امتداد غربي- شرقي آبخوان را به دو بلوك شمالي و جنوبي تفكيك كرده است. در اين تحقيق، هندسه آبخوان و تغييرات پارامترهاي هيدروژئولوژيكي آبخوان در طرفين خط گسل خشكرود، با استفاده از داده‌هاي دوره آماري ۲۱ساله (۱۳۶۹ تا ۱۳۹۰) و با به‌كارگيري نرم‌افزار ArcGIS9.3 مورد بررسي قرار گرفت. نتايج نشان داد بيشترين ضخامت آبرفت با مقدار بيش از ۲۵۰ متر و حداكثر مقاومت عرضي الكتريكي برابر با ۶۰۰۰ اهم ‌مترمربع، در مركز بلوك شمالي، در غرب روستاي رحمت‌آباد و مناطقي با كمترين ضخامت‌هاي آبرفت با مقدار كمتر از ۵۰ متر و كمترين مقدار مقاومت عرضي الكتريكي برابر با ۵۰۰ اهم مترمربع، در حاشيه‌هاي آبخوان، واقع بر بلوك جنوبي است كه بيانگر تأثير مستقيم گسل خشكرود بر هندسه آبخوان هست. در محدوده غربي گسل، از ابتداي محل ورود گسل به آبخوان تا حوالي شهر خشكرود به طول ۲۳ كيلومتر، با توجه‌ به عدم وجود جريان عرضي از گسل و موازي بودن جهت جريان با خط گسل، عدم شباهت روند افت سطح آب در پيزومترهاي مقابل و طرفين گسل در سري زماني ۴۸ماهه (۱۳۸۷ تا ۱۳۹۰) و عدم شباهت نقشه پراكندگي غلظت پارامترهاي هيدروشيميايي آب نمونه‌برداري شده در شهريور ۱۳۹۰ در طرفين گسل، نشان مي‌دهد در قسمت غربي آبخوان، گسل به‌ عنوان يك سد هيدروليكي عمل كرده و ارتباط دو طرف شمالي و جنوبي را قطع مي‌كند و در حالي كه، در ساير قسمت‌هاي امتداد گسل، از شهر خشكرود به سمت شرق دشت، ارتباط برقرار است.