شناسايي چالش ‌هاي حقوقي كسب‌ و كارها در متاورس به روش دلفي

متاورس، فضايي مجازي است كه در آن كاربران مي‌توانند با دارايي ‌هاي ديجيتال به تعامل و معامله بپردازند؛ اما چشم‌انداز قانوني كسب‌ و كارها در متاورس هنوز در حال تكامل و توسعه است و هرروز ابعاد جديدي به آن افزوده مي‌شود. متاورس كسب‌وكارها را هم ازنظر محتوا و هم ازنظر فرايندهاي اجراي فعاليت‌ها به شيوه بنيادين تحت تأثير قرار خواهد داد. لذا شناسايي چالش‌هاي حقوقي كسب‌ و كارها در اين فضاي رو به رشد امري ضروري است. هدف اين پژوهش بررسي چالش‌هاي قانوني مرتبط با متاورس در فضاي كسب‌وكار و شناسايي و ارائه برخي راه‌حل‌هاي بالقوه براي پرداختن به آن­هاست. روش تحقيق، تحليلي و پيمايشي بوده و جامعه آماري صاحب‌نظران حقوق تجارت هستند كه با فضاي متاورس آشنايي دارند. با استفاده از روش دلفي، پس از سه مرحله رفت‌وبرگشت نظرات در قالب پرسشنامه، با استفاده از روش نمونه‌گيري هدفمند، نظرات 15 نفر از صاحب‌نظران در نرم‌افزار اس پي اس اس مورد تجزيه‌وتحليل قرار گرفت. نتايج حاكي از آن است كه چالش‌هاي اصلي شناسايي شده در حوزه حقوق كسب‌وكارها در متاورس به ترتيب اهميت شامل حقوق مالكيت معنوي، حريم خصوصي، صلاحيت قضايي، جرائم سايبري، شرايط خدمات و هويت مجازي است. در بخش پيشنهاد‌ها، بر نياز به رويكردهاي بين‌رشته‌اي براي درك چالش‌هاي حقوقي متاورس و اهميت ايجاد قوانين، مقررات و سياست‌هاي خاص كه منافع رقابتي ذينفعان مختلف را متعادل مي‌كند، تأكيد شده است.