حسابرسي در عصر ديجيتال: كاربست روش‌هاي دلفي فازي و ماباك در ايران

ديجيتالي‌شدن اقتصاد، چالش‌ها و فرصت‌هايي را براي حرفه حسابرسي ايجاد كرده است و حسابرسان ملزم به سازگاري با آنها هستند. اين مطالعه تغييرات مورد انتظار در حرفه را از ديدگاه خبرگان حسابرسي در ايران تا پانزده سال آينده بررسي مي‌كند. اين تغييرات در پنج بخش درك مخاطبان گزارش حسابرسي، رابطه حسابرس و صاحبكار، مقررات‌‌گذاري، تغييرات ساختاري و رويه‌هاي حسابرسي و مشخصه‌هاي حرفه بررسي شده‌اند. 27 تغيير پيش‌بيني‌شده در قالب پنج بخش ازطريق مطالعه پيشينه استخراج شدند. با به‌كارگيري روش نمونه‌گيري هدفمند، 26 نفر از خبرگان حسابرسي در سال 1402 به‌عنوان نمونه آماري انتخاب شدند. براي غربال تغييرات از روش دلفي فازي استفاده شد. سپس پيش‌بيني‌هاي غربال‌شده، ازطريق پرسش‌نامه اولويت‌سنجي و روش تصميم‌گيري ماباك رتبه‌بندي شدند. به اعتقاد خبرگان، حسابرسي مستقل به سمت رويكرد حسابرسي كامل و مستمر تكامل خواهد يافت؛ اما اين تغيير به حذف كامل ريسك‌هاي حسابرسي منجر نخواهد شد. شكاف زماني بين شرايط جديد و استاندارد‌گذاري در حسابرسي وجود خواهد داشت. حسابرسان درگير وظايفي با ارزش افزوده بيشتر مي‌شوند و شغل‌هاي زيادي در حرفه از بين خواهد رفت. مخاطبان گزارش حسابرسي اعتماد بيشتري به رويه‌هاي اتوماتيك نسبت به رويه‌هاي دستي دارند و انتظار رويكرد آينده‌نگر از حسابرسي دارند؛ اما محتواي اطلاعاتي گزارش حسابرسان در حوزه‌هايي نظير ارزش‌گذاري دارايي‌هاي نامشهود و ريسك‌هاي آينده‌محور صاحبكار كاهش خواهد يافت. خبرگان معتقدند مدل‌هاي كنوني حق‌الزحمه حسابرسي در آينده مناسب نخواهد بود؛ اما تنش ميان صاحبكار و حسابرس افزايش نمي‌يابد.‌ به باور خبرگان فناوري‌هاي جديد در ايران جايگزين حسابرسان نخواهند شد؛ بلكه به كمك آنها خواهند آمد.