بررسي تاثير سمي متادون بر روي بافت مخچه موشهاي صحرايي نر بالغ

سابقه و هدف: مخچه يك ساختار عصبي است كه مرتبط با هماهنگي حركتي و كنترل تعادل است. متادون يك ضددرد مخدر مصنوعي با اثر مركزي است كه به طور گسترده در برنامه‌هاي درمان نگهدارنده متادون (MMT) در سراسر جهان استفاده مي‌شود. متأسفانه سوءمصرف متادون در حال حاضر به شدت در حال گسترش است و از طرفي مرگ و ميرهاي زيادي در اثر استفاده از اين دارو نيز گزارش شده است. هنوز اطلاعات دقيقي در مورد سميت اين دارو بر بافت عصبي در دست نيست. بنابراين با توجه به اثر نوروتوكسيك آن به ويژه روي مخچه، هدف اين مطالعه بررسي تغييرهاي بافتي در قشر مخچه مرتبط با تجويز متادون است. روش كار: اين مطالعه از نوع تجربي است. تعداد 24 سر موش صحرايي نر بالغ آلبينو به طور تصادفي در دو گروه كنترل و درمان با متادون قرار گرفتند. متادون به صورت زيرجلدي (10-5/2 ميلي‌گرم بر كيلوگرم) يك بار در روز به مدت دو هفته متوالي تجويز شد. براي بررسي حجم و تعداد سلول‌ها در قشر مخچه از روش استريولوژي استفاده شد و براي بررسي تعداد نورون‌هاي پوركينژ از ايمونوهيستوشيمي عليه ماركر كالبيندين استفاده شد. آناليز داده‌ها با نرم‌افزار پريسم و به روش تست تي مستقل (t-test) انجام شد.يافته‌ها: نتايج مطالعه ما نشان داد كه تجويز متادون سبب كاهش حجم لايه مولكولار مي‌شود (P 0.017, t = 5.37 Mean ± SEM = 1.429 ± 0.26) (ميانگين گروه كنترل 6/05 و گروه متادون 4/62 بود). از طرفي تعداد نورون‌هاي پوركينژ نيز در گروه متادون كاهش معناداري نسبت به گروه كنترل نشان داد (P 0.05) (P 0.016, t = 3.291, Mean ± SEM =2264 ± 687.9) (ميانگين گروه كنترل 17826 و ميانگين گروه متادون 15562 بود). يافته‌هاي ما همچنين نشان داد كه حجم لايه گرانولار (P 0.04, t = 2.479, Mean ± SEM =0.825 ± 0.33) (ميانگين گروه كنترل 4/375 و ميانگين گروه متادون 3/55 بود) و نيز حجم ماده سفيد مخچه در گروه متادون نسبت به گروه كنترل كاهش معناداري را نشان داد (P 0.02, t = 3.03, Mean ± SEM =1.229±0.404) (ميانگين گروه كنترل 3/28 و ميانگين گروه متادون 2/06 بود). از طرفي تعداد نورون‌هاي كالبيندين مثبت نيز در گروه متادون نسبت به گروه كنترل كاهش معناداري را نشان داد (P 0.05) (P 0.02, t = 2.68, Mean ± SEM = 7.2 ± 2.68) (ميانگين گروه كنترل 20/8 و گروه متادون 13/6بود).نتيجه‌گيري: اين يافته‌ها نشان مي‌دهد كه تجويز متادون سبب آسيب به ماده خاكستري و سفيد مخچه مي‌شود. مرگ سلول‌هاي پوركينژ در اثر متادون مي‌تواند سبب اختلال در عملكردهاي مخچه‌اي شود. به نظر مي‌رسد كه تجويز متادون بايد با احتياط‌هاي بيشتري همراه باشد.