بررسي فراواني جهش ژن thyA و ميزان مقاومت به داروي پارا- آمينوساليسيليك اسيد در سويه‌هاي باليني مايكوباكتريوم توبركلوزيس مقاوم به دارو در شهر تهران در سال 1400-1397

سابقه و هدف: پيدايش مقاومت‌هاي دارويي و ظهور سويه‏هاي مايكوباكتريوم توبركلوزيس مقاوم به درمان، كنترل اين بيماري را با چالش مواجه ساخته است. بنا به آمار سازمان بهداشت جهاني (WHO)، سالانه در سراسر جهان حدود 000,500 مورد ابتلاي جديد سل مقاوم به دارو گزارش مي‏شود. با توجه به اينكه مكانيسم‏هاي مرتبط با بروز مقاومت‌هاي دارويي به درستي شناخته نشده است و تحقيق‌هاي مختلف نشان‏دهنده نتايج متفاوتي است، بر آن شديم تا به بررسي جهش‏هاي ژن thyA در ارتباط با مقاومت به داروي پارا- آمينوساليسيليك اسيد (PAS) بپردازيم.روش كار: در اين مطالعه توصيفي- مقطعي، در مدت سه سال تعداد 255 نمونه‏ مثبت مايكوباكتريوم توبركلوزيس با استفاده از روش استاندارد كشت و اسمير جداسازي شد، سپس با انجام آزمون حساسيت‏سنجي دارويي 68 نمونه سل مقاوم به دارو انتخاب شد. براي بررسي جهش‌هاي ژن‏ thyA، از روش PCR استاندارد استفاده شد و قطعه‌هاي حاصله توالي‏يابي شدند. جهش‏هاي منجر به تغيير كدون، با به كارگيري نرم‏افزارهاي پيش‏بيني تغييرهاي پروتئين آناليز شدند. ارتباط جهش‏هاي يافت ‏شده با مقاومت به داروي PAS از لحاظ آماري توسط آزمون مربع كاي مطالعه شد.يافته‌ها: از 255 نمونه مورد بررسي، 68 سويه (26/7درصد، فاصله اطمينان 21/3درصد) مقاوم به دارو تعيين شد. مجموعاً 13 نمونه (19/1درصد) سويه مقاوم به PAS يافت شد كه 5 سويه (38/4درصد) داراي جهش‌هاي نوكلئوتيدي مختلف در ژن thyA بودند. از لحاظ آماري ارتباط جهش‏هاي مذكور با مقاومت آنتي‏بيوتيكي معنادار بود. به علاوه، نتايج آناليز بيوانفورماتيك نشان داد كه جهش‏هاي يافت‏شده منجر به اختلال در عملكرد و ناپايداري در ساختار پروتئين حاصله مي‏شوند. نتيجه‌گيري: طبق نتايج به دست آمده به نظر مي‏رسد كه جهش‏ در ژن thyA با مقاومت به داروي PAS مرتبط است. همچنين يافته‏ها ارزش تشخيصي آناليز قطعه‌هاي كوچك ژنومي و ابزارهاي نوين بيوانفورماتيك را در شناسايي مكانيسم‏هاي مقاومت دارويي نشان مي‏دهد.