وضعيت دسترسي افراد داراي ناتواني به خدمات توانبخشي جسمي در ايران: نتيجه يك مطالعه ملي

هدف: شواهد معدودي در مورد وضعيت دسترسي افراد ناتوان و كم‌توان به خدمات سلامت در كشورهاي با درآمد پايين و متوسط وجود دارد. اين مطالعه با هدف تعيين وضعيت دسترسي اين افراد به خدمات توان‌بخشي جسمي در ايران انجام شد. مواد و روش‌ها: مطالعه توصيفي حاضر به‌صورت مقطعي در سال 1398 انجام شد. 2177 نفر از افراد ناتوان و كم‌توان در خانوارهاي ايراني به روش نمونه‌گيري مرحله‌اي وارد مطالعه شدند. با تقسيم كشور به چهار پهنه اقتصادي اجتماعي و در نظر داشتن سهم جمعيت هر پهنه، تعداد نمونه پهنه مشخص شد. داده‌ها با كمك پرسش‌نامه معتبر ارزيابي قابليت دسترسي به خدمات توان‌بخشي جسمي، گردآوري و تحليل شد. يافته‌ها: فراواني نياز به خدمات توان‌بخشي جسمي در كشور ۶/۱۶درصد بود. در ميان انواع خدمات توان‌بخشي جسمي، بيش‌ترين فراواني نياز مربوط به خدمات فيزيوتراپي بود. حدود 1/28درصد افراد به خدمات توان‌بخشي مورد نياز دسترسي نداشتند. بيش‌ترين فراواني نياز و عدم دسترسي در پهنه سوم مشاهده شد. عدم دسترسي اطلاعاتي و عدم تمكن مالي بيش‌ترين فراواني علت عدم دسترسي به خدمات بود. پوشش بيمه پايه سلامت، درصد ناتواني پايين، سطح تحصيلات و وضعيت اقتصادي اجتماعي بالا از عوامل تعيين‌كننده دسترسي به خدمات توان‌بخشي جسمي بودند. نتيجه‌گيري: با توجه به خلاء‌هاي موجود در دسترسي عادلانه افراد داراي ناتواني به خدمات توان‌بخشي جسمي، پيشنهاد مي‌شود سياست‌ها و برنامه‌هايي با هدف افزايش پوشش خدمات توان‌بخشي و هزينه‌هاي آن براي نيل به هدف پوشش همگاني خدمات سلامت در ايران طراحي گردد و اجرايي شدن اين سياست‌ها و برنامه‌ها پايش و ارزيابي شود.