اثرات عصاره هيدروالكلي پروپوليس بر مهار تغييرات تخمداني حاصل از شيمي‌درماني با سيكلوفسفاميد در موش صحرايي

هدف: يكي ازمخرب‌ترين اثرات جانبي شيمي‌درماني، آسيب به سيستم توليد مثل مي‌باشد. سيكلوفسفاميد (CTX) به عنوان يكي از پرمصرف‌ترين داروهاي شيمي‌درماني، داراي اثرات سمي و غيرقابل بازگشتي بر تخمدان مي‌باشد. هدف از اين مطالعه بررسي اثرات عصاره‌ي هيدروالكلي بره موم (پروپوليس) بر بهبود ساختار و عملكرد تخمدان موش صحرايي آسيب‌ديده  ناشي از شيمي‌درماني با سيكلوفسفاميد مي‌باشد.مواد و روش‌ها: اين پژوهش بر روي 40 سر موش صحرايي ماده نژاد Wistar انجام شد (5 گروه 8 تايي) شامل: گروه كنترل؛ دريافت فقط حلال پايه (حلال پروپوليس)، گروه شاهد؛ دريافت آب مقطر به‌صورت داخل صفاقي به مدت 14 روز و سيكلوفسفاميد يك بار با دوزmg/kg 200 در روز 15 بارداري، گروه‌هاي 3، 4 و 5  شامل موش‌هايي كه به ترتيب پروپوليس با دوزmg/kg 200 و 100 و 50 (14روز به‌صورت داخل صفاقي) و سيكلوفسفاميد يك بار با دوزmg/kg 200 در روز 15 بارداري دريافت كردند.24 ساعت بعد از آخرين تزريق، خونگيري جهت سنجش ميزان هورمون 17بتا-استراديول سرم انجام شد. سپس تخمدان راست تمام حيوانات جهت مطالعات هيستوپاتولوژيك در محلول بوئن ثابت شده و برش‌هاي بافتي تهيه و رنگ‌آميزي انجام شد. تخمدان چپ آن‌ها نيز پس از فريز نمودن، هموژنيره و سانتريفوژ گرديد و از مايع رويي آن براي سنجش فاكتورهاي استرس اكسيداتيو TAC و MDA بر اساس روش ذكر شده در كيت‌هاي مربوطه استفاده شد.يافته‌ها: استفاده از عصاره هيدروالكلي پروپوليس با دوزهايmg/kg 200، 100، 50 باعث مهار كاهش تعداد انواع فوليكول‌هاي تخمداني و قطر ائوسيت، كاهش تعداد فوليكول‌هاي آترتيك، افزايش ميزان هورمون 17 بتا–استراديول، افزايش سطح فاكتور آنتي‌اكسيدان كل (TAC) و كاهش سطح مالون دي آلدئيد (MDA) در مدل شيمي‌درماني گرديد.نتيجه‌گيري: اين مطالعه نشان داد كه عصاره‌ي هيدروالكلي پروپوليس به طور قابل ملاحظه‌اي از اثرات مخرب سيكلوفسفاميد بر ساختار و عملكرد تخمدان جلوگيري مي‌كند.