تحليل تطبيقي دو ترجمه از رمان الفتاه‌ الأخيره بر اساس نظريۀ واژگاني‌شدگي و قمرمحوري تالمي

»حركت» بنيان هستي است. علوم مختلف به فراخور موضوع خود اين مفهوم را كاويده و فرمول‌بندي كرده‌اند. زبان‌شناسي شناختي از ديدگاه فلسفي- ذهني- زباني به اين مقوله مي‌پردازد و فرآيند شكل‌گيري و انتقال مفاهيم حركتي از عالم خارج به ذهن و از ذهن به زبان را بررسي مي‌كند. تالمي در همين راستا نظريۀ افعال حركتي را ارائه و زبان‌ها را با توجه به جهت نمايي افعال به فعل محور (واژگاني) و قمرمحور تقسيم مي‌كند. پژوهش حاضر با اتخاذ رويكردي نو به اين نظريه و با روش تحليلي- توصيفي، آن را به حيطه ترجمه از زبان عربي به زبان فارسي وارد مي‌كند تا به اين سؤال پاسخ گويد كه در ترجمۀ رمان «الفتاه‌ الأخيره» مترجمان به چه ميزان از افعال فعل‌محور و قمرمحور استفاده كرده‌اند؛ و نيز اينكه چرا در مواردي يكي از مترجمان ترجمه فعل محور و ديگري قمرمحور را برگزيده‌اند؟ نتيجه حاصل از پژوهش حاضر بيانگر اين است كه دو مترجم در ترجمه رمان «الفتاه‌ الأخيره» شكل قمرمحور را مدل مناسب‌تري براي انتقال مفاهيم حركتي از زبان عربي به زبان فارسي دانسته‌اند. همچنين در تحليل و بررسي تطبيقي ترجمۀ اين فعل‌هاي حركتي مشخص شد كه لزوماً قمرمحور بودن به معناي انتقال بهتر و كامل‌تر مفهوم نيست، بلكه در نظر گرفتن عنصر همنشيني و جانشيني و مسئلۀ ارتباط فعل با ساير اجزاي عبارت و نيز سياق متن اهميت عمده‌اي در ارائۀ ترجمۀ بهتر دارد.