سير تطور انديشه مهدويت در آموزه‌هاي فضل‌اله استرآبادي

با سقوط ايلخانان، ايران دچار ناآرامي شد. اين شرايط با حمله تيمور به سبب كشتارهاي بي‌رحمانه‌اش شدت گرفت و به دنبال آن، ايران از جنبه‌هاي فرهنگي، اجتماعي و سياسي دچار التهابات فراوان شد. مجموع اين رويدادها به ايجاد انديشه‌هاي افراطي با جنبه‌هاي مذهبي، همچون شكل‌گيري حروفيان، انجاميد. فضل‌اله استرآبادي، رهبر حروفيان، در ابتدا با تكيه بر شعائر شيعي و گسترش انديشه‌هاي غاليانه، فعاليت خود را آغاز و در ادامه با تأكيد و تقويت ‌انديشه مهدويت، اذهان عمومي را به خود جلب كرد. اين مقاله به دنبال پاسخگويي به اين سؤال است كه تطور انديشه مهدويت در آموزه‌هاي فضل‌اله استرآبادي به چه صورت بود. روش پژوهش در مقاله حاضر، توصيفي و مبتني بر تحليل داده‌هاي تاريخي است. نتايج حاصل از اين پژوهش نشان مي‌دهد كه جنبش‌هاي سياسي_اجتماعي و مذهبي از آن دسته تحولاتي هستند كه در يك جامعه، عموماً به منظور پيشبرد اهداف و مقاومت در برابر حاكمان ظالم وقت به وقوع مي‌پيوندند؛ ازاين‌رو فضل‌اله با توجه به فشار و ظلم متأثر از حملات مغولان و تيموريان بر مردم و با تكيه بر نيروي محرك مسئله ‌‌مهدويت، از آن در خيزش خود براي ايجاد مدينه فاضله و پياده‌سازي اين آرمان جهت تحقق عدالت اجتماعي بهره برد و دستاويزي براي رسيدن به اهدافش قرار داد. بايد به اين نكته توجه داشت كه آموزه‌هاي فضل‌اله به‌تدريج و در گذر زمان شكل گرفتند.