بهبود خصوصيات كمي، كيفي و كارايي زراعي فسفر در سويا (Glycine max L.)

به‌منظور بررسي اثر اسيد هيوميك، بيوفسفات و كود فسفر بر خصوصيات كمّي، كيفي و كارايي زراعي فسفر سويا (Glycine max L.) رقم هابيت، آزمايشي به‌صورت فاكتوريل در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با سه تكرار در بهار و تابستان سال 1399 در همدان انجام شد. كود فسفر و بيوفسفات هركدام در دو سطح مصرف و عدم مصرف و محلول‌پاشي اسيد هيوميك در سه سطح 0، 2 و 4 گرم در ليتر (طي دو مرحله 15 و30 روز پس از سبز شدن به‌ميزان 250 ليتر در هكتار)، عوامل اين آزمايش بودند. نتايج نشان داد كه در شرايط مصرف كود فسفر، كاربرد همزمان بيوفسفات و اسيد هيوميك باعث افزايش ارتفاع بوته (19.2 درصد)، عملكرد زيستي (28.8 درصد) و تعداد غلاف در بوته (20.4 درصد) نسبت به عدم مصرف آن‌ها شد. مصرف چهار گرم در ليتر اسيد هيوميك و بيوفسفات به‌ترتيب عملكرد دانه را 27.3 و 26.4 درصد و كارايي مصرف آب را 26 و 25 درصد افزايش داد. بالاترين درصد روغن دانه (23.21) با عدم مصرف فسفر و كاربرد همزمان چهار گرم در ليتر اسيد هيوميك و بيوفسفات حاصل شد، درحالي‌كه بيشترين درصد پروتئين دانه (51.3) در حضور فسفر، چهار گرم در ليتر اسيد هيوميك در نبود بيوفسفات به‌دست آمد. مصرف توأم بيوفسفات و اسيد هيوميك نسبت به مصرف جداگانه بيوفسفات، چهار و دو گرم در ليتر اسيد هيوميك به‌ترتيب باعث افزايش 21.1، 35.7 و 48.3 درصدي كارايي زراعي فسفر شد. بنابراين، مصرف همزمان اسيد هيوميك و بيوفسفات افزايش عملكرد كمّي و كيفي سويا را در پي دارد.