بررسي نقش «نطفه‌هاي سماوي» در خلقت انسان در روايات اهل‌بيت (عليهم‌السلام)

در روايات اهل‌بيت (عليه‌السلام) از نطفه‌هايي اسرارآميز سخن به ميان آمده كه اوصاف آنها با نطفه‌هاي مادي قابل انطباق نيست. تفكيك روايات منقول درباره‌ اين نطفه‌ها كه نگارنده آنها را «نطفه‌هاي سماوي» ناميده از نطفه‌هاي مادي و نيز گردآوري آن‌ها در قالب يك خانواده حديثي، ماهيت اين نطفه‌‌ها و نقش آنها را در سير خلقت و حيات انسان آشكار مي‌‌كند. اين روايات را مي‌توان به سه دسته تقسيم كرد: 1. نطفه‌اي كه از آسمان نازل مي‌شود و با ورود به بدن انسان به نطفه مادي تعلق پيدا مي‌كند؛ 2. نطفه‌اي كه بعد از مرگ از بدن انسان خارج مي‌شود؛ 3. نطفه‌اي كه در آستانه قيامت در قالب باران از آسمان نازل مي‌شود و موجب احياي بدن‌ انسان‌ها مي‌شود. اين روايات، بيانگر نقش اين نطفه‌ها در سير حيات انسان‌ها از آغاز خلقتشان در دنيا تا احياي دوباره آن‌ها در قيامت است. تحليل عقلاني اين روايات نشان مي‌دهد كه اين نطفه‌ها داراي تجرد مثالي هستند و توجه به مضمون آن‌ها مي‌تواند به طرح نظرياتي بديع در حوزه انسان‌شناسي ديني و فلسفي بينجامد كه تاكنون مغفول مانده است.