سياست‌گذاري آينده‌پژوهانه در حوزه پژوهش و فناوري وزارت عتف

هدف: ما در جهان مدرن امروز شاهد افزايش تنوع، تعدد، سرعت، گستردگي و شدت تغييرات از يك سو و پيچيدگي روابط پديده‌هاي جهان از سوي ديگر هستيم. از عصر آشوبناك حاضر تحت عنوان عصر مبتني بر دانش و دانايي ياد مي‌شود. ما امروزه با بسط و گسترش علوم ميان‌رشته‌اي در نهادهاي اجتماعي، اقتصادي، سياسي و فناوانه مواجهيم. بنابراين وزارت علوم، تحقيقات و فناوري تلاش مي‌كند هم‌سو با تحولات اجتماعي و در راستاي تحقق ايده خلق آينده‌هاي مطلوب و سياست‌‌گذاري و برنامه‌ريزي بلندمدت؛ آينده‌پژوهي را به‌عنوان يك اولويت و پيش‌نياز در حوزه سياست‌گذاري و برنامه‌ريزي در نظام دانشگاهي برگزيند. هم‌سو با تحقق اين راهبرد، مقاله پيش‌روي با هدف ضرورت كاربست آينده‌پژوهي در فرايند سياست‌گذاري و در راستاي تحقق آينده مطلوب در حوزه پژوهش و فناوري وزارت عتف نگاشته شده است. نتايج حاصل از اين مقاله قادر خواهد بود در قالب توصيه‌نگاري و بسته سياستي طيف وسيعي از اقدامات فعلي در حوزه تحقيق را مورد ارزيابي، رهنمون و يا اصلاح قرار دهد.روش: براي شناسايي عوامل كليدي، نيروهاي يپيشران و تهديدهاي ناشي از تغييرات همچنين ارائه راهبردها و اقدامات سياستي مناسب؛ تلاش شد با رويكرد كيفي - اكتشافي از روش‌هاي مطالعه كتابخانه‌اي، بررسي اسناد، مصاحبه‌هاي عميق و نيمه ساختاريافته؛ پرسشنامه؛ جلسات كارشناسي؛ كد‌گذاري داده‌ها و نظريه‌پردازي داده بنياد استفاده شود.يافته‌ها: بررسي و تحليل اسناد بالادستي مبتني بر ضرورت كاربست آينده‌پژوهي در حوزه تحقيق؛ شناسايي فرايندها، موانع و چالش‌هاي كاربست آينده‌پژوهي در حوزه تحقيق؛ انباشت گسترده و غليظ داده‌ها پيرامون حوزه تحقيق، تحليل داده‌ها و احصاي مفاهيم علمي از درون به منظور ارائه نظريه اي بديع؛ ازجمله يافته هاي تحقيق است. نتيجه گيري: با استعا نت از يافته هاي تحقيق، كدگذاري و گردآوري سازمان يافته داده ها و تحليل استقرايي آنها، درنهايت روايت يا نظريه اي بر بستر مستندي از داده هاي واقعي با استفاده از روش نظريه پردازي داده بنياد، تدوين و بسط داده شد. نظريه تدوين شده، قادر است تصورات ما را در حوزه تحقيق براي ساير افراد به تصوير كشيده و آن را به ديگران تعميم دهد. تصوير نهايي به پرسش هاي پژوهش پاسخ داده و خود منشايي براي توليد پرسش هاي تازه است. همچنين از نظريه و روايت تدوين شده در تحقيق، براي احصاي توصيه ها و ارائه بسته سياستي استفاده شد.