بررسي عوامل ظهور و گسترش ادبيات چپ ماركسيستي در ايران

ورود انديشه چپ ماركسيستي در آغاز قرن چهاردهم هجري به ايران، آفرينشگر دگرگوني‌هاي ژرف و دامنه‌داري در تمامي شاخصه‌هاي فرهنگي ايران، بويژه ادبيات بوده است. محصول اين جريان فكري، ادبيات نوظهوري مبتني بر انديشه‌هاي ماركسيسم – لنينيسم بود كه بسرعت در ايران رشد و گسترش يافت. چنانكه اكثر نويسندگان، شاعران و مترجمان، به اين مكتب فكري گرايش يافتند و بخش عمده‌اي از آثار مهم ادبي كه بدنه ادبيات معاصر ايران را تشكيل مي‌دهند، تحت‌تأثير آموزه‌هاي چپ ماركسيستي خلق شد. در راستاي پاسخ به اين پرسش كه چه عواملي باعث رشد و گسترش ادبيات چپ در ايران شدند، پژوهش حاضر دو عامل كلي زيربناي فكري و بسترهاي اجتماعي را مطرح مي‌كند و با تكيه بر شواهد تاريخي سعي مي‌كند نشان دهد عواملي چند، ازجمله زمينه‌هاي اجتماعي برخاسته از انقلاب مشروطه، پيروزي انقلاب اكتبر، تغيير مناسبات ايران با كشور قدرتمند همسايه و فعاليت گسترده احزاب چپ، زمينه ظهور و گسترش ايدئولوژي ماركسيسم – لنينيسم را بعنوان زيربناي فكري ادبيات چپ، در ايران فراهم آوردند. از سوي ديگر با استناد به شواهد ادبي سعي بر اثبات اين مدعا مي‌شود كه همسويي و تطابق شاخصه‌هاي ادبيات چپ مانند: واقع‌گرايي، اعتراض، نوگرايي و ... با نيازهاي ادبي جامعه ايران كه در فرايند تحول ساختاري خود به ادبياتي نوين و پيشرو نياز داشت، بستر اجتماعي رشد و گسترش ادبيات چپ در ايران را مهيا كرد.