كران ‌بندي اصطلاح روايت جمعي: مطالعه نقش عامل روايي در انگاشت ‌هاي اشتراكي

با وجود اقبال جهاني به شيوه‌ روايت جمعي كه پس از پديده‌ چرخش روايي سيري پرشتاب يافته است، اين گونه‌ روايت در ايران به لحاظ تبيين نظري چندان مورد توجه قرار نگرفته‌است. خصوصاً در حوزه‌ ادبيات علي‌رغم تعدّد نمونه‌هاي داستاني، مطالعات منسجم در حوزه‌ اين شكل روايي انگشت‌شمارند. اين پژوهش بر اساس روش پساسنَت‌گرايانه در روايت‌شناسي قصد دارد با رويكردي التقاطي در وهله‌ نخست، با بهره‌گيري از ديدگاه فلسفه‌ ذهن و عمل، چيستي و حدود اين شيوه را بازنماياند و پس از آن تلاش مي‌كند ضمن نشان دادن اَشكال متفاوت اين شيوه‌ روايي، ملاك‌هايي براي فاصله‌گذاري ميان گونه‌هاي روايت معرّفي كند. نتيجه‌ حاصل شده اين است كه تفاوت‌اوّليه‌ شكل‌هاي روايت جمعي در گرو كانون روايتگري است؛ كانون روايتگري مي‌تواند خط فارق انواع روايت‌هايي كه جمعي خوانده مي‌شوند در مقابل روايت‌هاي داراي عامل روايت جمعي (به صورت مشخّص، ما-روايت‌ها) باشد. در نگاهِ‌ثانويه، گونه‌هايي كه اين پژوهش بر آن متمركز هستند يعني ما-روايت‌ها بر اساس ديدگاه روايي از يك‌ديگر متمايز مي‌شوند. ديدگاه روايي معيّن‌كننده حدود دسترسي/عدم‌دسترسي به ذهن شخصيّت‌ها است و در نتيجه سطح وحدت صداهاي تشكيل‌دهنده در روايت ما را تعيين مي‌كند. در نهايت سعي شده است با طبقه‌بندي پيشنهادي براي سطوح مختلف ما-روايت بر اساس ميزان برجسته‌سازي شخصيّت‌هاي تشكيل‌دهنده‌ ما-راوي، افق روشني از بافتار روايت جمعي با عامل روايي ضمير اوّل‌شخص جمع نشان داده ‌شود.