خوانش جريان ‌ها و عوامل موثر بر وضعيت آينده توسعه شهر دانش ‌بنيان رقابت‌ پذير (نواحي نوآور) كلان شهر تهران

امروزه توسعه شهري دانش‌ بنيان به‌ عنوان ابزاري استراتژيك جهت دستيابي به شهردانش‌بنيان و افزايش رقابت‌پذيري شهري درنظر گرفته مي‌شود. ادبيات نظري موجود نشان مي‌دهد كه مفهوم نواحي‌نوآوري به عنوان نيروي محرك اصلي توسعه شهري دانش‌بنيان كه منجر به رقابت‌پذيري در سطوح متعدد مي‌گردد، معرفي شده است. اما شاكله‌هاي اصلي (عوامل و جريان‌هاي اين مفهوم) مورد شناسايي قرار نگرفته است. بنابراين هدف اصلي پژوهش فوق، پوشش اين بخش از شكاف نظري در ادبيات جهاني در مكاني‌سازي توسعه شهري دانش‌بنيان رقابت‌پذير (نواحي‌نوآور) در كلان‌شهر تهران است. پژوهش فوق ازنظر هدف كاربردي- توسعه‌اي، گردآوري اطلاعات از نوع مطالعات اسنادي در قالب تحليل محتوا و مصاحبه‌هاي تخصصي با 20 نفر از خبرگان و به‌صورت دلفي است. 54 محرك مؤثر بر وضعيت آينده توسعه شهري دانش‌بنيان رقابت‌پذير، كلان‌شهر تهران در قالب 13 مولفه و 6 بعد (نهادي- سازماني، اقتصادي، كالبدي، اجتماعي- فرهنگي، فعاليتي- عملكردي و فن‌آوري- ارتباطات) احصاء شده و در ادامه با روش تحليل اثرات متقابل ساختاري در نرم‌افزار MICMAC پردازش شده است. يافته‌هاي پژوهش حاكي از آن است كه 13 محرك، مؤثرترين بر وضعيت آينده توسعه شهري دانش‌بنيان رقابت‌پذير كلان‌شهر تهران شناخته‌شده است، كه از ميان آنها، تعداد شش محرك تاثيرگذار اصلي (فرهنگ تصميم‌گيري بر پايه دانش، همياري عاملان دانش و تصميم‌گيران در اشتراك‌گذاري دانش، تعامل ميان سازماني، چارچوب قانوني حمايتي فعاليت‌هاي دانش‌بنيان، سرمايه‌گذاري دولت در فعاليت‌هاي دانش‌بنيان، همكاري استراتژيك و شبكه‌سازي ميان سازماني) در بعد نهادي-سازماني و تعداد پنج محرك (كسب و كار دانش‌بنيان، زيرساخت مكان‌هاي دانش، شاخص رقابت‌پذيري شهري جهاني، سرمايه‌گذاري مستقيم خارجي، سرانه توليد ناخالص داخلي شهر، جايگاه بين‌المللي محيط كسب و كار و نوآوري شهر) در بعد اقتصادي و يك محرك شامل ضريب‌جيني منطقه‌شهري در بعد اجتماعي-فرهنگي قرار گرفته است كه حكايت از نقش پررنگ دولت‌ها و سازمان‌ها و همچنين شيوه برنامه‌ريزي اقتصادي و اهميت مطالبه‌گري نخبگان در دستيابي به آينده توسعه شهري دانش‌بنيان رقابت‌پذير در كلان ‌شهر تهران را دارد.