سير تحول فضاهاي مياني در خانه ‌هاي عصر قاجار و پهلوي اول بر مبناي تغييرات ارزشي

هر فرهنگي، در هر دوره‌ي زماني الگوهايي از انسان ارائه مي‌دهد كه فعاليت‌ها، موفقيت‌ها و وظايف اجتماعي افراد را مشخص مي‌كند. افراد جامعه در قالب اين الگوها و ارزش‌ها، طرح زندگي خود را مي‌ريزند و آن را زيست مي‌نمايند. بنابراين الگوها و ارزش‌هاي شكل ‌گرفته در جوامع سنتي با توجه به تغييرات اجتماعي و انقلاب‌هاي رخ داده در جهان، تحت تاثير قرار گرفته و دچار بازتعريف جديد مي‌گردد. در اين اتفاق ارزش‌هاي جديد، جايگزين ارزش‌ها و باورهايي مي‌شوند كه ساليان سال، افراد يك جامعه آن را زيسته و طبق آن محيط فيزيكي خود را شكل داده‌اند. بنابراين طبق نظر جامعه‌شناسان و روانشناسان اجتماعي، تغييرات اجتماعي مي‌تواند اثرات مادي و غير مادي بر جوامع داشته باشد، بدين منظور اين مقاله قصد دارد با پرداختن به تغييرات ارزشي كه بعد غيرمادي تغييرات خوانده مي‌شود، به اثرات مادي (كالبدي) كه بر فضا (در اين مقاله فضاي مياني) مي‌گذارد، پي ببرد. روش تحقيق در اين پژوهش از نوع كيفي، و به لحاظ هدف، تاريخي- تفسيري و منطق تحقيق از نوع پس‌كاوي مي‌باشد. نتايج تحقيق حاكي از آن است كه با تغيير در ارزش‌هاي جامعه در عصر قاجار و پهلوي اول، ارزش‌هاي جديدي جايگزين آن گشته‌اند كه سبب تغيير در مفاهيم شكل‌دهنده فضاي مياني همچون، محرميت و حريم، خلوت و قلمرو شده و به واسطه اين اتفاق تغييرات وسيعي در شكل (كالبد)، كاركرد و معناي اين فضاها به وجود آمده است.