تدوين فرايند مدل‌سازي شناختي- فضايي در معماري با تأكيد بر مدل‌هاي محاسباتي و مفهومي– فرضي

پژوهشگران براي مطالعۀ بازنمايي‌هاي ذهني از محيط و فهم دقيق دستگاه شناختي انسان از مدل‌ و شبيه‌سازي‌ بهره مي‌برند. در پژوهش‌هاي معماري به دليل پيچيدگي فرايند، به مدل‌سازي شناختي-فضايي كمتر توجه شده است. از اين‌ رو رويكردي علمي و جامع كه ويژگي‌هاي گوناگون مدل‌سازي اين حوزه را دربرگيرد، وجود ندارد. هدف اين پژوهش تدوين مدل فرايند ايجاد دو گونۀ رايج از مدل‌هاي شناختي-فضايي در معماري است. پرسش اين است كه چگونه مي‌توان براي فرايند مدل‌سازي در حوزۀ شناخت فضايي مدلي تدوين كرد كه به‌طور هم‌زمان چارچوب‌هاي انساني، محيطي و زماني را مدنظر قرار دهد؟ روش تحقيق استدلال منطقي است كه با تحليل مباحث علمي در دو حوزۀ علوم شناختي و مدل‌سازي انجام شده است. يافته‌ها نشان مي‌دهد كه هنگام ساخت مدل‌هاي شناختي-فضايي، در مرحلۀ انتخاب نظريه يا مدل مبنا و يافتن ارتباط بين مفاهيم، پرداختن به چارچوب‌هاي زماني، انساني و ذهني-محيطي در اولويت قرار دارد. در مدل‌سازي محاسباتي، رفتارهاي پيچيده فضايي از طريق الگوريتم‌ها شبيه‌سازي و امكان بازتوليد رفتار بررسي مي‌شود. در مدل‌سازي مفهومي-فرضي به دليل اهميت آگاهي مشترك مردم از محيط، روش‌هاي قياسي-استقرايي رايج در علوم اجتماعي كارايي دارند و استفاده از ابزارهاي تركيبي، مي‌تواند ميزان خطاي مدل‌سازي را تقليل دهد.